phân tích kế sách "thanh dã" (vườn không nhà trống) của nhà Trần trog 3 lần k/c chống qân Mông - Nguyên

Nguyễn Ngọc Thảo AnhKế sách "thanh dã" (vườn không nhà trống) của nhà Trần trong ba lần kháng chiến chống quân Mông - Nguyên là một trong những chiến lược quân sự nổi tiếng và hiệu quả nhất trong lịch sử Việt Nam. Dưới đây là phân tích chi tiết về kế sách này và cách nó được áp dụng trong từng cuộc kháng chiến:

Bối cảnh lịch sử

Vào thế kỷ 13, Đại Việt (Việt Nam ngày nay) phải đối mặt với ba cuộc xâm lược của quân Mông - Nguyên, một trong những đội quân hùng mạnh nhất thế giới thời bấy giờ. Nhà Trần, dưới sự lãnh đạo của các vua Trần Thái Tông, Trần Thánh Tông và Trần Nhân Tông, đã phải tìm cách chống lại kẻ thù mạnh mẽ và tàn bạo này.

Nguyên tắc của kế sách "thanh dã"

Kế sách "thanh dã" được hiểu là "vườn không nhà trống", có nghĩa là người dân sẽ bỏ trống làng mạc, nhà cửa và lương thực, rút lui vào vùng sâu, vùng xa hoặc lên núi. Mục đích chính của kế sách này là làm cho quân địch không thể thu được lương thực, nước uống và nơi trú ngụ, làm suy yếu sức mạnh và tinh thần chiến đấu của chúng.

Ứng dụng trong ba lần kháng chiến

Lần thứ nhất (1258)

• Bối cảnh: Quân Mông Cổ, dưới sự chỉ huy của Uriyangqatai, tiến vào Đại Việt với sự hung hãn và tàn bạo, gây kinh hoàng cho người dân.
• Ứng dụng: Trần Thái Tông đã ra lệnh cho toàn dân rút khỏi Thăng Long (Hà Nội ngày nay) và các vùng lân cận, chỉ để lại vùng đất trống rỗng.
• Kết quả: Quân Mông Cổ sau khi chiếm được Thăng Long không thể tìm thấy lương thực và phải đối mặt với khí hậu khắc nghiệt, điều này làm giảm sức chiến đấu của chúng. Cuối cùng, quân Mông Cổ buộc phải rút lui sau khi bị quân đội nhà Trần phản công tại Đông Bộ Đầu.

Lần thứ hai (1285)

• Bối cảnh: Quân Nguyên, dưới sự chỉ huy của Thoát Hoan, tiến công mạnh mẽ vào Đại Việt.
• Ứng dụng: Nhà Trần tiếp tục sử dụng kế sách "thanh dã", rút khỏi Thăng Long và các vùng lân cận, tập trung lực lượng tại các vùng núi và sông ngòi.
• Kết quả: Quân Nguyên bị thiếu lương thực và gặp nhiều khó khăn trong việc di chuyển và chiến đấu trong điều kiện khắc nghiệt của Đại Việt. Cuối cùng, Thoát Hoan phải rút lui sau khi bị quân Trần phản công mạnh mẽ tại nhiều mặt trận, đặc biệt là trận Tây Kết và Chương Dương.

Lần thứ ba (1287-1288)

• Bối cảnh: Quân Nguyên dưới sự chỉ huy của Thoát Hoan và Ô Mã Nhi tiến vào Đại Việt với lực lượng lớn hơn và quyết tâm cao hơn.
• Ứng dụng: Nhà Trần tiếp tục áp dụng kế sách "thanh dã", đồng thời chuẩn bị kỹ càng hơn cho các cuộc phản công. Quân dân Đại Việt rút khỏi Thăng Long và các vùng xung quanh, để lại một vùng đất trống rỗng.
• Kết quả: Quân Nguyên một lần nữa gặp khó khăn lớn về lương thực và chỗ trú ngụ. Sau trận Bạch Đằng lịch sử, quân Nguyên bị tiêu diệt hoàn toàn và phải rút lui khỏi Đại Việt. Đây là đòn đánh quyết định, kết thúc hoàn toàn các cuộc xâm lược của quân Nguyên vào Đại Việt.

Phân tích và đánh giá

• Hiệu quả chiến thuật: Kế sách "thanh dã" đã phát huy tối đa hiệu quả trong việc làm suy yếu và tiêu hao sức mạnh của quân địch, buộc chúng phải chiến đấu trong điều kiện bất lợi và thiếu thốn.
• Lòng dân và tinh thần kháng chiến: Kế sách này thể hiện sự đoàn kết và lòng yêu nước của toàn dân Đại Việt, sẵn sàng bỏ lại nhà cửa và lương thực để cùng nhau chống giặc.
• Linh hoạt và sáng tạo: Nhà Trần đã linh hoạt và sáng tạo trong việc kết hợp "thanh dã" với các chiến thuật khác như phản công bất ngờ và phục kích, tạo nên những chiến thắng vang dội.