Thơ ca là một trong những thể loại văn học ra đời sớm nhất và có sức sống lâu bền nhất trong lòng nhân loại. Thơ ca phản ánh tâm hồn con người, đất nước, dân tộc; nó cũng chính là nơi để con người gửi gắm tình cảm, nỗi niềm của bản thân trước cuộc đời. Bởi vậy, có nhận xét cho rằng "Thơ ca là tiếng nói của trái tim người nghệ sĩ".
Trước hết, ta cần hiểu được khái niệm thơ ca là gì? Thơ ca hay còn gọi là thi ca, là một thể loại văn học thuộc lĩnh vực văn chương. Nó thường diễn tả sâu sắc những trạng thái cảm xúc của nhà thơ bằng ngôn ngữ hàm súc, giàu hình ảnh và nhất là có nhịp điệu. Nhịp điệu ở đây không chỉ là sự ngắt nghỉ, sự phối âm, phối thanh giữa các từ trong câu thơ mà còn là sự tổ chức, sắp xếp các câu thơ thành một đơn vị cấu trúc hoàn chỉnh. Còn "tiếng nói" là lời nói, là phương tiện giao tiếp quan trọng bậc nhất của con người. Tiếng nói ấy bộc lộ trực tiếp tư tưởng, tình cảm, thái độ, tính cách… của mỗi cá nhân. Như vậy, khi nói "Thơ ca là tiếng nói của trái tim người nghệ sĩ", chúng ta đang nhấn mạnh vai trò của thơ ca - đó là thể loại văn học giúp con người bày tỏ suy nghĩ, tình cảm, cảm xúc của mình đối với cuộc đời thông qua việc sử dụng ngôn ngữ giàu hình tượng và biểu cảm.
Quả thực, thơ ca luôn gắn liền với đời sống tinh thần của con người. Trong quá trình lao động sản xuất, đấu tranh xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, con người đã sáng tạo nên thơ ca nhằm mục đích lưu giữ lại lịch sử, truyền thống của dân tộc. Bên cạnh đó, thơ ca còn là phương tiện để con người bày tỏ nỗi lòng, giãi bày tâm sự, chia sẻ yêu thương. Khi vui sướng, hạnh phúc, khi đau khổ, buồn bã, lúc nào con người cũng tìm đến thơ ca để trải lòng mình. Có lẽ vì vậy mà thơ ca được coi là "người bạn tri kỉ" của con người. Không chỉ dừng lại ở đó, thơ ca còn góp phần giáo dục, bồi đắp cho con người những tình cảm tốt đẹp, hướng con người tới chân - thiện - mĩ. Đọc những vần thơ của Bác Hồ, ta thấy ấm áp tình yêu thương đồng bào, quê hương, đất nước; đọc những áng thơ của Nguyễn Du, ta thấm thía hơn nỗi đau mất mát, chia lìa của kiếp hồng nhan; đọc những vần thơ của Tố Hữu, ta thêm trân quý về tình cảm gia đình, quê hương, đất nước... Và chắc hẳn, ai trong chúng ta cũng đều từng rung động trước vẻ đẹp của thiên nhiên, của cuộc sống qua những trang thơ đầy chất nhạc, chất họa.
Trong nền văn học Việt Nam, có rất nhiều nhà thơ nổi tiếng như Hồ Xuân Hương, Bà Huyện Thanh Quan, Nguyễn Khuyến, Tản Đà, Hàn Mặc Tử, Huy Cận, Xuân Diệu, Chế Lan Viên, Anh Thơ,... Mỗi người đều mang một phong cách riêng nhưng điểm chung ở họ là tấm lòng tha thiết với cuộc đời, với con người. Những vần thơ của họ đã trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu của biết bao thế hệ độc giả. Đặc biệt, Chủ tịch Hồ Chí Minh - vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc Việt Nam cũng là một nhà thơ lớn. Người đã để lại cho đời nhiều tập thơ giá trị như Nhật kí trong tù, Vầng trăng quầng lửa, Ra trận, Theo chân Bác,... Qua những vần thơ ấy, ta thấy được tình yêu quê hương, đất nước, nhân dân tha thiết, tấm lòng yêu thương vô hạn dành cho thiếu nhi cùng với lí tưởng cao đẹp của Người.
Có thể khẳng định rằng, thơ ca đóng vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần của con người. Tuy nhiên, bên cạnh những bài thơ hay, giàu cảm xúc thì vẫn tồn tại những bài thơ sáo rỗng, vô nghĩa khiến người đọc khó chịu. Vì vậy, chúng ta cần phải biết chọn lọc những bài thơ phù hợp với lứa tuổi, sở thích của bản thân.