Phân tích bài thơ " Mùa thu " của Ngô Chi Lan "Gió vàng hắt hiu cảnh thô sơ Le tẻ bên trời bóng nhạn hưa Giếng ngọc sen tàn bông hết thắm Rừng phong lá rụng tiếng như mưa" Giúp mình với!

Mùa thu là một trong những đề tài quen thuộc của các thi nhân xưa. Nhắc đến mùa thu, người ta thường nghĩ ngay tới những hình ảnh quen thuộc như “rừng phong”, “lá vàng” hay “hoa cúc”. Nhưng có lẽ ít ai biết rằng, nhà thơ Ngô Chi Lan cũng đã từng viết về mùa thu bằng tất cả tình yêu và sự trân trọng dành cho thiên nhiên. Bài thơ “Mùa Thu” của bà chính là minh chứng tiêu biểu nhất cho điều đó.
Ngô Chi Lan (1825 – 1905) tên thật là Ngô Thị Nhàn, hiệu là Mai Nham Nữ sĩ, quê ở làng An Ninh Hạ, nay là xã Bình An, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam. Bà xuất thân từ gia đình vọng tộc, cha là danh thần Ngô Thế Vinh, mẹ là con gái quan Thượng thư Trương Quốc Anh. Năm 16 tuổi, nữ sĩ làm vợ thứ của ông Nguyễn Duy Tự, người làng Đông Bàn, huyện Diên Phước, phủ Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam. Sau khi chồng mất sớm, bà sống cuộc đời góa bụa để nuôi dạy hai con trai trưởng thành. Ngoài ra, bà còn tham gia nhiều hoạt động văn hóa, giáo dục tại địa phương. Với những đóng góp to lớn ấy, năm 1993, Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam đã quyết định truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật cho nữ sĩ Ngô Chi Lan.
Bài thơ “Mùa Thu” được sáng tác vào khoảng thời gian cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX. Tác phẩm nằm trong tập “Tuyển tập thơ văn Ngô Chi Lan” do Trần Thị Băng Thanh biên soạn. Qua việc miêu tả bức tranh thiên nhiên mùa thu, nữ sĩ đã bộc lộ tâm trạng buồn thương, cô đơn trước thực tại đất nước đang rơi vào tay giặc Pháp xâm lược.
“Gió vàng hắt hiu cảnh thô sơ
Lẻ tẻ bên trời bóng nhạn thưa
Hư giếng Ngọc Sen tàn bông hết thắm
Rừng Phong lá rụng tiếng như mưa.”
Bốn câu thơ trên đã khắc họa khung cảnh thiên nhiên mùa thu qua những nét vẽ tinh tế nhưng không kém phần chân thực. Đầu tiên, nữ sĩ đã sử dụng biện pháp đảo ngữ kết hợp cùng phép đối “hắt hiu - lẻ tẻ” nhằm nhấn mạnh vẻ đẹp hoang sơ, vắng lặng của bầu trời lúc chiều tà. Không chỉ vậy, tác giả còn khéo léo gợi lên âm thanh của tiếng lá rụng qua từ láy tượng thanh “như mưa”. Điều này khiến cho người đọc cảm nhận được sự chuyển động nhẹ nhàng mà đầy uyển chuyển của vạn vật. Tiếp theo, nữ sĩ tiếp tục phác họa nên bức tranh thiên nhiên mùa thu bằng cách liệt kê hàng loạt hình ảnh đặc trưng như “gió vàng”, “bóng nhạn”, “hư giếng”, “sen tàn”, “rừng phong”. Từ đó, chúng ta thấy được vẻ đẹp dịu dàng, đằm thắm của mùa thu xứ Huế. Tuy nhiên, đằng sau những vần thơ ấy lại ẩn chứa nỗi niềm xót xa, đau đớn của nữ sĩ trước hiện thực đất nước đang bị kẻ thù giày xéo. Tóm lại, bốn câu thơ đầu đã thể hiện rõ nét tâm trạng buồn bã, u sầu của tác giả thông qua việc miêu tả bức tranh thiên nhiên mùa thu.
Tiếp theo, nữ sĩ tiếp tục bày tỏ nỗi lòng của bản thân:
“Nước non mây núi chia đường biệt
Đất khách muôn trùng nhớ cố hương.”
Cụm từ “nước non mây núi” đã gợi lên hình ảnh đất nước rộng lớn, bao la. Đồng thời, nó còn mang ý nghĩa khái quát cao, thể hiện sự phân li giữa các vùng miền khác nhau. Trong hoàn cảnh đất nước đang bị quân Pháp xâm lược, cụm từ này càng trở nên thấm thía hơn bao giờ hết. Bởi vì, mỗi người dân đều phải rời bỏ quê hương để đi tìm nơi trú ngụ mới. Chính vì vậy, họ luôn mang trong mình nỗi nhớ da diết hướng về mảnh đất chôn rau cắt rốn. Hai chữ “cố hương” vang lên nghe sao mà chua xót! Nó giống như lời tự vấn của nữ sĩ về trách nhiệm của một công dân đối với Tổ quốc. Và rồi, nàng đành chấp nhận thực tại phũ phàng bằng thái độ cam chịu, bất lực: “đất khách muôn trùng nhớ cố hương”. Tóm lại, hai câu thơ cuối đã thể hiện sâu sắc nỗi nhớ quê hương tha thiết của nữ sĩ.
Như vậy, bài thơ “Mùa Thu” đã thể hiện nỗi nhớ quê hương da diết của nữ sĩ Ngô Chi Lan. Đồng thời, nó còn khẳng định tài năng thơ ca độc đáo của bà.