Than nỗi oan (Trích Tự tình khúc - Cao Bá Nhạ) “Đuôi con mắt châu sa thấm giấy Đầu ngón tay máu chảy pha son Người đau phong cảnh cũng buồn Thông gầy như trúc, cúc mòn như mai Mối tâm sự rối mười phầ...

Cao Bá Quát là một nhà nho nổi tiếng trong thời kỳ vua Minh Mạng. Ông được biết đến với tài năng văn chương xuất chúng và tính cách mạnh mẽ, không chịu khuất phục trước quyền lực. Tuy nhiên, cuộc đời của ông lại gặp nhiều khó khăn và bất công, khiến cho Cao Bá Quát trở nên chán nản và thất vọng. Bài thơ "Than Oan" của ông thể hiện những cảm xúc sâu sắc về nỗi oan ức mà ông phải trải qua trong cuộc sống.

Bài thơ bắt đầu bằng việc miêu tả đôi mắt đẫm lệ của tác giả, chứa đựng sự đau đớn và tuyệt vọng. Đôi mắt này giống như đuôi con mắt châu sa, thấm ướt giấy đầu ngón tay, và máu chảy ra từ đó, hòa lẫn với màu son đỏ tươi. Tác giả mô tả rằng người đang đau khổ vì bị phong, và phong cảnh xung quanh cũng mang vẻ u sầu và cô đơn. Thông gầy như trúc, cúc mòn như mai, tạo nên một hình ảnh tương phản đầy bi thương. Mối tâm sự của tác giả trở nên rối rắm và phức tạp, với mức độ thảm khốc lên tới mười phần.

Tác giả tiếp tục chia sẻ về gánh gia tình nặng nề mà mình phải đối mặt. Thời gian trôi qua nhanh chóng, nhưng ngày mong chờ bức xá thư vẫn chưa đến. Đêm than thở về bóng tối, còn ban trưa thì hỏi lòng để tìm kiếm câu trả lời. Hương thề nguyền đã phai nhạt theo thời gian, và khói nồng đã tan biến trước gió. Tờ tố oan nằm mở ngỏ giữa trời, kể lể tất cả những lời oán trách và than phiền. Nhưng dường như mọi nỗ lực đều vô ích, bởi tờ oan ấy không thể nào thấu hiểu được ở chốn cửu trùng xa xôi.

Bài thơ kết thúc bằng việc nhấn mạnh rằng dù có cố gắng thế nào đi nữa, tác giả vẫn không thể thoát khỏi nỗi oan ức và đau khổ. Nỗi oan ấy cứ bám lấy ông mãi, làm cho trái tim ông trở nên lạnh lẽo và tê tái. Dù có viết bao nhiêu tờ tố oan, dù có kêu gào than vãn thế nào đi chăng nữa, cũng chẳng ai nghe thấy hay quan tâm đến. Cuộc sống của tác giả chìm đắm trong sự tuyệt vọng và bất công, không có lối thoát.

Tổng thể, bài thơ "Than Oan" của Cao Bá Quát là một tác phẩm đầy cảm xúc và chân thực, thể hiện sự đau đớn và tuyệt vọng của tác giả trước những nỗi oan ức mà ông phải trải qua trong cuộc sống. Nó là một lời kêu gọi cho sự công bằng và nhân đạo, đồng thời là một lời nhắc nhở về tầm quan trọng của việc lắng nghe và thấu hiểu những nỗi đau của người khác.