phân tích đặc điểm trong cách kể chuyện của tác giả trong tác phẩm chiếc lược Ngà theo hướng nghệ thuật

Thyei PCác tác phẩm như “đồng chí”, “tiểu đội xe không kính” là những bài thơ tiêu biểu, tái hiện lại một thời kỳ đấu tranh gian khổ và ác liệt của quân và dân ta. Cũng cùng đề tài ấy nhưng Nguyễn Quang Sáng không viết về bom rơi, đạn nổ trên chiến trường mà ông viết về sự chia ly, xa cách trong đời sống tinh thần, tình cảm trong gia đình, tiêu biểu đó là truyện ngắn “chiếc lược ngà”.

Truyện “chiếc lược ngà” viết về tình cha con sâu nặng của anh Sáu và bé Thu trong hoàn cảnh éo le, khắc nghiệt. Truyện được viết theo ngôi kể thứ nhất qua lời kể của anh Ba là một người bạn thân của anh Sáu, anh Ba đã cùng với anh Sáu trở về nhà và chính trong những ngày tháng thăm gia đình thì anh Ba đã được chứng kiến câu chuyện của cha con anh Sáu. Qua lời kể của anh Ba ta vừa được kể một cách lạc quan nhưng lại cũng đang cài những suy nghĩ, những cảm xúc, thái độ của anh Ba khi chứng kiến câu chuyện. chính câu chuyện đã tăng thêm độ tin cậy và chất trữ tình.

Anh Sáu sau chuyến về thăm gia đình và đặc biệt là con gái của mình, bằng một loạt các chi tiết, tiêu biểu chọn lọc, tác giả đã thể hiện được niềm mong ước được gặp lại con, nỗi khát khao cháy bỏng nhưng cũng vô cùng bất lực, đau khổ trước sự bướng bỉnh của cô con gái nhưng trước lúc đi, anh đã bất ngờ khi nghe được bé Thu gọi một tiếng cha trong đời, đó không phải là tiếng gọi thông thường mà là tiếng gọi từ tấm lòng của một đứa bé đã khăng khăng quyết không nhận cha nhưng rồi cô bé nhận ra được sự quan tâm và tình cảm chân thành mà anh Sáu dành cho cô con gái của mình, nút thắt của truyện như được mở.

Truyện ngắn có một cốt truyện vô cùng chặt chẽ, được xây dựng bởi những tình huống bất ngờ và hợp lý, câu chuyện được anh Ba kể lại có hai tình huống chính, tình huống thứ nhất là lúc hai cha con anh Sáu gặp nhau sau tám năm xa cách. Bé Thu không nhận ra cha, đến lúc em nhận ra và bộc lộ tình cảm thắm thiết thì anh Sáu lại ra đi. Còn tình huống thứ 2, là ở khu căn cứ anh Sáu đã dồn hết tâm trí dồn chiếc lược ngà tặng con nhưng khi hoàn thành chiếc lược thì hy sinh mà chưa kịp trao lại cây lược cho con. Tình huống truyện vô cùng độc đáo, đã góp phần vào việc bộc lộ tính cách nhân vật. Nếu tình huống thứ nhất thể hiện tình cảm mãnh liệt của bé Thu đối với cha thì tình huống thứ 2 lại bày tỏ tình cảm sâu sắc của người cha đối với con gái.

Với cốt truyện độc đáo chặt chẽ cùng với ngôi kể và cách kể rất thích hợp đó là anh Ba một người bạn thân thiết của anh Sáu, anh Ba vừa kể lại câu chuyện một cách khách quan vừa chia sẻ cảm xúc với nhân vật. Vì vậy mà tư tưởng, chủ đề của truyện được bộc lộ rõ hơn, thuyết phục hơn. Trong suốt cả mạch truyện, dòng cảm xúc thì mà anh Ba đã xen vào câu chuyện và trực tiếp kể chuyện và bộc bạch suy nghĩ của mình, lúc thì anh thấy như có ai bóp nghẹt lấy trái tim anh, lúc thì anh thấy tiếng thét của con bé như xé tan trái tim của mọi người, lúc anh lại nghĩ giá như anh Sáu được ở lại vài ngày với con. Tất cả những cảm xúc, suy nghĩ của anh Ba xen vào mạch truyện làm cho câu chuyện tăng thêm chất trữ tình.

Câu chuyện còn đặc biệt thành công khi tác giả xây dựng tính cách nhân vật, đặc biệt là miêu tả tâm ký của nhân vật trẻ thơ. Tất cả được kể lại bằng một thứ ngôn ngữ giản dị, đậm đà màu sắc Nam Bộ. Trong truyện có nhiều từ ngữ địa phương được sử dụng và chính cái ngôn ngữ này đã khiến cho các nhân vật của Nguyễn Quang Sáng trở nên chân thực và vô cùng sinh động.

Bằng ngôi kể chuyện thứ nhất, và cốt truyện hợp lí tình cha con một cách mãnh liệt khiến cho tất cả những người trong cuộc chia tay ấy đều cảm thương và anh Ba người bạn thân của anh Sáu chợt nhận ra ý nghĩ hay là bảo anh ở lại nhà với con ít nữa nhưng vì nhiệm vụ anh phải ra đi, Nguyễn Quang Sáng viết: “đây chính là lời trăng trối cuối cùng và cũng chính là tình yêu anh để lại trên thế gian, tình yêu ấy là bất diệt”.