Truyện ngắn “Ông ngoại” của tác giả Bùi Hồng là một câu chuyện cảm động về tình bà cháu, tình cha con và tình cảm gia đình thiêng liêng. Tác phẩm đã để lại trong lòng người đọc những ấn tượng sâu sắc khó quên.
Câu chuyện kể về nhân vật tôi - người cháu xa nhà nhiều năm trở về quê hương thăm mộ ông ngoại và bà ngoại. Nhân vật tôi tìm đến thăm hỏi và trò chuyện với người cô ruột - người vẫn luôn chăm lo cho khu vườn của ông bà ngoại từ ngày hai ông bà qua đời. Qua lời kể của cô, nhân vật tôi như được sống lại những kí ức tuổi thơ bên ông bà, bên người cô hiền hậu. Đó là những kỉ niệm đẹp đẽ và hồn nhiên của đứa trẻ thích sưu tập sò biển, thích nghe tiếng chim hót vào mỗi buổi sớm mai, thích ngắm nhìn khu vườn xanh tốt do chính tay ông bà chăm sóc… Những kí ức ấy thật bình dị nhưng chan chứa yêu thương.
Trong dòng hồi tưởng, nhân vật tôi còn nhớ như in hình ảnh của ông ngoại. Ông ngoại hiện lên với dáng vẻ tần tảo, chịu thương, chịu khó. Ông cần mẫn làm lụng, vun trồng, chăm bón cho khu vườn xanh tốt để con cháu có cái ăn, cái mặc. Ông ngoại không biết chữ nhưng ông lại có vốn kiến thức phong phú, hiểu biết nhiều điều trong cuộc sống. Đặc biệt, ông rất yêu quý và trân trọng những loài cây. Đối với ông, cây cũng giống như con người, cũng có đời sống riêng, tâm hồn riêng. Từ những suy nghĩ và hành động của ông, ông ngoại đã dạy cho người cháu những bài học giá trị về cách sống nghĩa tình, thủy chung, về sự gắn bó máu thịt giữa con người với thiên nhiên. Có thể nói, ông ngoại là một người lao động chất phác, hiền lành và giàu lòng yêu thương.
Bùi Hồng đã khéo léo xây dựng tình huống truyện độc đáo khi để nhân vật tôi sau nhiều năm xa cách trở về thăm mộ ông bà ngoại vào đúng dịp rằm tháng bảy. Đây là thời điểm mà Phật giáo gọi là lễ Vu lan báo hiếu. Cũng bởi vậy mà nhân vật tôi đã có dịp trò chuyện cùng cô ruột và lắng nghe những câu chuyện về ông ngoại do chính người cô kể. Cách tạo tình huống trùng hợp ngẫu nhiên kết hợp với việc sử dụng ngôi kể thứ nhất đã góp phần làm nổi bật chủ đề tư tưởng của tác phẩm.
Ngôi kể thứ nhất tạo nên tính chân thực cho câu chuyện. Việc sử dụng ngôi kể này khiến cho nhân vật tôi trở thành người chứng kiến, tham gia và trải nghiệm các sự kiện trong truyện. Nhờ đó, người đọc có thể dễ dàng đồng cảm, thấu hiểu và chia sẻ với những suy nghĩ, cảm xúc của nhân vật. Ngôi kể thứ nhất cũng giúp cho tác giả dễ dàng miêu tả thế giới nội tâm nhân vật và tái hiện những kỷ niệm tuổi thơ một cách chân thực, sinh động.
Ngoài ra, ngôn ngữ giản dị, mộc mạc cùng giọng điệu nhẹ nhàng, trầm lắng cũng góp phần tạo nên sức hấp dẫn cho truyện ngắn “Ông ngoại”.
Có thể thấy rằng, truyện ngắn “Ông ngoại” đã gợi lên trong lòng người đọc nhiều suy ngẫm về tình cảm gia đình, về đạo lý sống ân nghĩa thủy chung ở đời.