Bằng Việt là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. Ông có rất nhiều tác phẩm hay để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc. Trong đó, nổi bật nhất phải kể đến tác phẩm “Bếp lửa”. Bài thơ đã gợi lại những kỉ niệm đầy xúc động về người bà và tình bà cháu đồng thời thể hiện lòng kính yêu, trân trọng và biết ơn của người cháu với bà, với gia đình, quê hương, đất nước. Tình cảm ấy được bộc lộ qua hình ảnh bếp lửa.
Hình ảnh trung tâm xuyên suốt bài thơ chính là hình ảnh bếp lửa. Đó là hình ảnh thực mà tác giả nhìn thấy mỗi ngày, nhưng đối với Bằng Việt nó còn mang ý nghĩa biểu tượng. Bếp lửa là tình bà ấm nồng, là ký ức tuổi thơ theo cháu đi khắp nẻo đường đời. Ở phương xa, trong hoàn cảnh gian khổ, bếp lửa ấy trở thành nỗi nhớ thường trực trong cháu. Nhớ bếp lửa là nhớ về bà, nhớ về cội nguồn.
Cháu thương bà biết mấy nắng mưa.
Không chỉ vậy, bếp lửa còn thắp lên những niềm tin, hi vọng về tương lai tươi đẹp. Cháu lớn khôn, trưởng thành từ ngọn lửa ấy. Ngọn lửa của sự sống, niềm tin yêu và hy vọng.
Từ hình ảnh bếp lửa cụ thể, tác giả đã khái quát lên thành một biểu tượng giàu ý nghĩa:
“Một ngọn lửa lòng bà luôn ủ sẵn
Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng”
Ngọn lửa ở đây là ngọn lửa của sức sống, của niềm tin. Ngọn lửa cháy trong lòng bà, nhóm lên bếp lửa thực thể, nhóm dậy cả những tâm tình, khát khao. Ngọn lửa ấy là của phường xá, làng mạc, xóm thôn; ngọn lửa của “năm tháng ước mơ ẩn giấu”, ngọn lửa của tình yêu thương, chăm chút. Hình ảnh ngọn lửa được lặp đi lặp lại nhiều lần như muốn khắc sâu vào kí ức, vào tiềm thức, vào trái tim mình.
Bài thơ kết thúc bằng câu hỏi tu từ: “Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa?”. Câu hỏi đặt ra không nhằm mục đích tìm kiếm câu trả lời mà như một cách diễn tả nỗi nhớ thường trực, da diết, kéo dài từng giây, từng phút. Nỗi nhớ ấy hóa thân vào trong hình ảnh người bà tần tảo, chắt chiu, âm thầm, lặng lẽ sớm khuya nhóm lửa.
Về nghệ thuật, bài thơ có giọng điệu tâm tình, thiết tha, sâu lắng, ngôn ngữ bình dị mà cô đọng, giàu sức gợi, kết hợp với nhiều biện pháp tu từ tiêu biểu như: so sánh, ẩn dụ, nhân hóa… Qua đó, tác giả đã khơi dậy trong lòng người đọc những tình cảm cao quý, tốt đẹp với gia đình, quê hương, đất nước.