Bài thơ Ngày mùa được Đoàn Văn Cừ sáng tác năm 1944, in trong tập thơ Hương đồng nội. Bài thơ là bức tranh làng quê Việt Nam thanh bình, yên ả và tươi đẹp. Bức tranh ấy hiện lên qua những hình ảnh quen thuộc, giản dị nhưng cũng không kém phần sinh động, hấp dẫn. Mở đầu bài thơ, tác giả đã giới thiệu về khung cảnh ngày mùa: “Ngày mùa, ngày hội của thôn quê/ Lúa chín rực rỡ cả nương đồi”. Hình ảnh cánh đồng lúa chín vàng óng ả, trải dài mênh mông khiến cho bất cứ ai cũng phải xao xuyến. Trên nền vàng rực rỡ ấy, nổi bật lên hình ảnh những cô gái thôn quê xinh xắn, duyên dáng đang gặt lúa. Các cô mặc áo yếm thắm, váy lụa sồi, đội nón quai thao, tay cầm liềm cắt lúa. Những cô gái này vừa làm việc vất vả, vừa hát những bài ca dao ngọt ngào, tha thiết. Tiếng hát vang vọng khắp cánh đồng, hòa cùng tiếng sáo diều vi vu trên cao, tạo nên một không gian vô cùng lãng mạn, trữ tình. Tiếp theo, tác giả tiếp tục miêu tả vẻ đẹp của các cô gái thôn quê trong công việc gặt lúa: “Cô nào cũng trẻ trung xinh đẹp/ Miệng cười mắt sáng như sao/ Tay thoăn thoắt vung liềm hái/ Chân thoăn thoắt bước nhịp nhàng”. Các cô gái xuất hiện với vẻ đẹp khỏe khoắn, tươi tắn. Họ làm việc hăng say, miệt mài, không biết mệt mỏi. Đôi bàn tay nhỏ nhắn của họ thoăn thoắt vung liềm hái, cắt từng bó lúa vàng ươm. Đôi chân thon thả bước nhịp nhàng trên thửa ruộng, tạo nên những bước đi uyển chuyển, duyên dáng. Cuối cùng, tác giả kết thúc bài thơ bằng hình ảnh các cô gái vui chơi sau khi gặt lúa xong: “Gặt lúa xong rồi, các cô vui chơi/ Hát nghêu ngao trên bờ đê/ Thả diều, đánh chắt, chơi chuyền/ Cười nói ríu rít như đàn chim non”. Sau một ngày lao động vất vả, các cô gái lại tụm năm, tụm bảy vui chơi, giải trí. Họ hát những bài ca dao, hò vè, thả diều, đánh chắt, chơi chuyền,... Tiếng cười nói rộn rã, vui tươi của các cô gái khiến cho không khí buổi chiều tà trở nên sôi động, náo nhiệt. Có thể thấy, bài thơ Ngày mùa của Đoàn Văn Cừ đã khắc họa thành công vẻ đẹp của các cô gái thôn quê trong công việc gặt lúa. Qua đó, tác giả đã ngợi ca vẻ đẹp lao động của người nông dân Việt Nam.