Chế Lan Viên và Lê Anh Xuân đều là những nhà thơ nổi tiếng của nền văn học Việt Nam hiện đại. Hai ông để lại nhiều tác phẩm có giá trị, thể hiện tình yêu quê hương, đất nước sâu sắc. Trong số đó, “Tiếng hát con tàu” và “Trở về quê nội” được coi là những thi phẩm xuất sắc nhất của họ.
“Tiếng hát con tàu” ra đời vào năm 1960, in trong tập “Ánh sáng và phù sa”. Bài thơ là lời động viên, khích lệ nhân dân miền Bắc lên đường xây dựng vùng kinh tế mới ở Tây Bắc. Qua đó, Chế Lan Viên bày tỏ lòng biết ơn đối với mảnh đất và con người nơi đây đã cưu mang mình trong những ngày tháng khó khăn. Bài thơ sử dụng hình ảnh giàu tính biểu tượng, ngôn ngữ tinh tế, gợi cảm xúc.
Trong khi đó, “Trở về quê nội” ra đời vào năm 1964, viết về nỗi nhớ quê hương da diết của một người lính đang tham gia chiến đấu tại miền Nam. Quê hương ấy có bóng dừa xanh mát, có giọng nói ngọt ngào, có những người mẹ tần tảo sớm hôm,... Tất cả những hình ảnh ấy đã khắc sâu vào tâm trí nhà thơ, trở thành nguồn động lực giúp anh vững vàng tay súng, bảo vệ quê hương. Bài thơ sử dụng ngôn ngữ mộc mạc, giản dị, gần gũi với đời sống hàng ngày.
Cả hai bài thơ đều thể hiện tình yêu quê hương, đất nước sâu sắc của nhà thơ. Tuy nhiên, mỗi bài thơ lại có cách thể hiện khác nhau. Nếu “Tiếng hát con tàu” là lời động viên, khích lệ mọi người hãy lên đường xây dựng quê hương thì “Trở về quê nội” lại là nỗi nhớ quê hương da diết của một người lính đang tham gia chiến đấu tại miền Nam. Cả hai bài thơ đều sử dụng hình ảnh giàu tính biểu tượng, ngôn ngữ tinh tế, gợi cảm xúc.
Về nghệ thuật, cả hai bài thơ đều sử dụng hình ảnh giàu tính biểu tượng, ngôn ngữ tinh tế, gợi cảm xúc. Hình ảnh “con tàu” trong “Tiếng hát con tàu” được sử dụng rất độc đáo, thể hiện khát vọng lên đường của nhà thơ. Hình ảnh “bóng dừa” trong “Trở về quê nội” cũng được sử dụng rất hiệu quả, thể hiện vẻ đẹp bình dị, thân thuộc của quê hương. Ngôn ngữ trong hai bài thơ đều rất tinh tế, gợi cảm xúc. Nhà thơ sử dụng nhiều từ ngữ giàu sức gợi hình, gợi cảm để diễn tả tâm trạng, suy nghĩ của mình.
Về nội dung, cả hai bài thơ đều thể hiện tình yêu quê hương, đất nước sâu sắc của nhà thơ. Tuy nhiên, mỗi bài thơ lại có cách thể hiện khác nhau. Như vậy, có thể thấy rằng, “Tiếng hát con tàu” và “Trở về quê nội” đều là những thi phẩm xuất sắc của nền văn học Việt Nam hiện đại. Mỗi bài thơ đều có những nét đặc sắc riêng, góp phần làm nên sự đa dạng, phong phú của nền văn học dân tộc.