Nguyễn Quang Sáng là nhà văn Nam Bộ, trưởng thành trong kháng chiến chống Pháp. Ông là cây bút năng nổ, sung sức, có sở trường về truyện ngắn và tiểu thuyết. Truyện ngắn của Nguyễn Quang Sáng thường nhẹ nhàng nhưng có chiều sâu, mang đậm lối tư duy Nam Bộ. Bài học tuổi thơ là một trong những truyện ngắn tiêu biểu cho phong cách văn chương của Nguyễn Quang Sáng. Tác phẩm đã gửi gắm bài học ý nghĩa về cuộc sống thông qua câu chuyện cảm động của cậu học trò nghèo.
Truyện ngắn Bài học tuổi thơ xoay quanh nhân vật chính là cậu học trò nhỏ tên Tùng. Trong giờ Văn, Tùng không tập trung nghe giảng vì cậu đang lo lắng về bài kiểm tra Toán cuối giờ. Khi lớp học xong, giáo viên trả bài kiểm tra và Tùng bị điểm 0. Trên đường về nhà, Tùng đem theo nỗi buồn và xấu hổ về nhà. Khi nhìn thấy mẹ, Tùng bất giác òa khóc. Mẹ đã an ủi và đưa Tùng đi ăn để xua tan đi nỗi buồn của cậu bé.
Bài học tuổi thơ là một truyện ngắn giản dị nhưng chứa đựng bài học ý nghĩa về cuộc sống. Nhà văn đã xây dựng hình ảnh cậu bé Tùng với những nét tính cách gần gũi, dễ thương như ham chơi, hồn nhiên, ngây thơ. Điểm 0 môn Toán cùng nỗi lo lắng khi vào lớp đã khiến Tùng quên hết mọi thứ xung quanh. Khi nghe cô giáo gọi tên để trả bài, Tùng cảm thấy lo sợ, hồi hộp. Cậu bé mong muốn mình sẽ không bị điểm kém. Thế nhưng, trái ngược với suy nghĩ của Tùng, cậu đã bị điểm 0 môn Toán.
Tùng đã rất xấu hổ và tủi nhục khi nhận lấy bài kiểm tra của mình. Cậu bé “vừa chậm chạp bước vào lớp vừa khóc”. Nước mắt tuôn rơi nhưng Tùng vẫn chưa dám lại gần chỗ cô giáo. Chàng trai nhỏ cố gắng giấu kín khuôn mặt của mình bởi cậu ngại ngùng và xấu hổ. Khi cô giáo nhắc nhở, Tùng mới “ngước lên” và nhận lấy bài kiểm tra định mệnh của mình. Nhìn vào điểm 0 tròn trĩnh, Tùng càng thêm tủi thân hơn nữa. Cậu bé “vừa chầm chậm bước vào lớp vừa khóc” khiến ai nhìn cũng cảm thấy xót xa.
Không chỉ có điểm 0 môn Toán, Tùng còn phải đối diện với lời mắng nhiếc của mẹ. Khi gặp mẹ, Tùng đã òa khóc nức nở. Cậu bé tâm sự với mẹ về việc mình bị điểm 0. Người mẹ đã an ủi Tùng, khuyên nhủ cậu bé đừng nên khóc nhè. Sau đó, hai mẹ con Tùng cùng nhau đi ăn. Người mẹ đã động viên, khích lệ Tùng bằng câu nói: “Mẹ không thấy xấu hổ vì con. Con của mẹ giỏi lắm”. Tình yêu thương, sự quan tâm của mẹ đã giúp Tùng cảm thấy vui vẻ trở lại.
Qua diễn biến tâm trạng của nhân vật Tùng, chúng ta có thể thấy được sự hồn nhiên, ngây thơ của trẻ nhỏ. Dù bị điểm 0 môn Toán nhưng Tùng không hề nản chí hay tự ti. Cậu bé đã nhanh chóng lấy lại tinh thần nhờ sự động viên của mẹ. Đây là một đức tính tốt đẹp cần được trân trọng và phát huy.
Ngoài nhân vật Tùng, hình ảnh người mẹ cũng để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng bạn đọc. Người mẹ xuất hiện trong giây phút Tùng nhận điểm 0. Tuy không có quá nhiều đất diễn nhưng nhân vật này vẫn ghi điểm bởi sự hiền từ, phúc hậu. Khi thấy con trai khóc, người mẹ đã ân cần hỏi han. Biết lý do Tùng buồn bã, người mẹ đã an ủi cậu bé. Câu nói của mẹ đã tiếp thêm động lực cho Tùng, giúp cậu bé vượt qua khó khăn.
Có thể nói, truyện ngắn Bài học tuổi thơ là câu chuyện cảm động về tình mẫu tử thiêng liêng. Thông qua diễn biến tâm trạng của nhân vật Tùng, chúng ta hiểu hơn về suy nghĩ của trẻ thơ. Các bạn nhỏ đều rất hồn nhiên, ngây thơ. Vì thế, người lớn hãy bao dung và yêu thương các em nhiều hơn.
Với ngòi bút giàu tình yêu thương và tinh tế, nhà văn Nguyễn Quang Sáng đã khắc họa chân thực diễn biến tâm trạng của nhân vật Tùng. Từ đây, tác giả gửi gắm bài học giá trị về cuộc sống. Mỗi người cần yêu thương, trân trọng con trẻ nhiều hơn.