viết báo cáo nghiên cứu về một vấn đề văn học hiện đại đề: nghiên cứu cách tân nghệ thuật của quan niệm về thời gian trong thơ xuân diệu

Xuân Diệu là nhà thơ tình, viết hay nhất và nhiều nhất trong kho tàng thơ ca Việt Nam. Ông được mệnh danh là “ông hoàng thơ tình” với những vần thơ nồng nàn, say đắm, yêu đời, yêu người tha thiết. Xuân Diệu đã đem đến cho thơ ca đương đại một sức sống mới, một nguồn cảm xúc mới, thể hiện một quan niệm sống mới mẻ cùng với những cách tân nghệ thuật đầy sáng tạo. Trong đó, ông có đóng góp không nhỏ đối với nghệ thuật xây dựng hình ảnh thơ. Đặc biệt, qua bài thơ “Vội vàng”, ta thấy rõ hơn hết cái tôi độc đáo cùng những cách tân nghệ thuật mang đậm dấu ấn cá nhân của thi sĩ Xuân Diệu.
Trước Cách mạng tháng Tám, thơ Xuân Diệu là ngọn lửa rực cháy, là tiếng lòng của một tâm hồn cuồng nhiệt với cuộc đời. Thơ Xuân Diệu luôn tràn trề cảm xúc yêu thương nhưng cũng ẩn chứa nỗi buồn sầu nhân thế. Những tác phẩm tiêu biểu làm nên tên tuổi của Xuân Diệu phải kể đến Thư gửi từ quê hương, Chơi giữa mùa trăng, Dưới sao vàng... Và nổi bật trong số đó là Vội vàng - một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của tập Thơ thơ (1938). Bài thơ là khát vọng sống mãnh liệt cùng quan niệm nhân sinh mới mẻ chưa từng thấy trong thơ ca truyền thống. Để làm được điều đó, bên cạnh nội dung thì nghệ thuật xây dựng hình ảnh thơ cũng là yếu tố then chốt giúp Xuân Diệu thành công trên con đường nghệ thuật của mình.
Hình ảnh thơ là linh hồn của mỗi tác phẩm văn chương. Hình ảnh càng đẹp, càng độc đáo bao nhiêu thì tác phẩm càng giá trị bấy nhiêu. Với tài năng của một bậc thầy ngôn ngữ, Xuân Diệu đã sử dụng các biện pháp tu từ để vẽ lên bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, tràn trề nhựa sống bằng những hình ảnh vô cùng đặc sắc. Đó là hình ảnh “ong bướm”, “hoa”, “cánh đồng”; hình ảnh “tuần tháng mật”, “sớm mai hồng”, “hạnh phúc”. Tất cả đều gợi ra vẻ đẹp của thiên đường nơi trần thế, khiến cho chúng ta không khỏi rung động trước cảnh sắc tuyệt vời ấy. Bên cạnh đó, Xuân Diệu còn sử dụng hàng loạt các động từ mạnh như “xôn xao”, “đứt gãy”, “rớt”, “chếnh choáng”, “đã đầy”… kết hợp với các tính từ giàu sắc thái biểu đạt như “mây đưa gió lượn”, “tình si”, “ngon”, “mập mờ”, “bổ béo”... nhằm nhấn mạnh sự phong phú, đa dạng của thiên nhiên vạn vật. Đồng thời, nó còn bộc lộ rõ nét tâm trạng, cảm xúc của chủ thể trữ tình. Có thể nói, dưới ngòi bút tài hoa của Xuân Diệu, mọi cảnh vật đều trở nên sống động, chân thực và gần gũi lạ thường.
Bên cạnh việc xây dựng hình ảnh thơ, Xuân Diệu còn vận dụng sáng tạo các biện pháp tu từ như điệp ngữ, so sánh, nhân hóa, ẩn dụ,... để tô điểm thêm cho bức tranh thiên nhiên vốn đã lung linh, huyền ảo. Điệp ngữ “này đây” được lặp lại 5 lần liên tiếp ở đầu mỗi câu thơ vừa diễn tả sự phong phú, giàu có của thiên nhiên vừa khẳng định niềm hạnh phúc, sung sướng tột độ khi được tận hưởng những vẻ đẹp ấy. So sánh “Tháng giêng ngon như cặp môi gần” gợi ra sự trẻ trung, mơn mởn của tuổi thanh xuân, đồng thời thể hiện quan niệm thẩm mỹ mới mẻ của Xuân Diệu. Nhân hóa “Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt” khắc họa nỗi buồn chia lìa, xa cách của thiên nhiên. Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác “Con gió xinh thì thào trong lá biếc” gợi lên âm thanh rì rào của gió khiến cho bức tranh thiên nhiên trở nên sống động, chân thực hơn. Các biện pháp tu từ này đã góp phần không nhỏ vào việc thể hiện tư tưởng, tình cảm của tác giả một cách sâu sắc và tinh tế.
Thông qua việc xây dựng hình ảnh thơ và vận dụng sáng tạo các biện pháp tu từ, Xuân Diệu đã tái hiện một thiên đường nơi trần thế với biết bao vẻ đẹp hấp dẫn, mời gọi con người. Từ đó, ông bày tỏ khát khao giao cảm với đời rất mãnh liệt. Đồng thời, qua đó, ta còn thấy được quan niệm nhân sinh mới mẻ của Xuân Diệu. Ông không tìm về với quá khứ vàng son uy nghi mà hướng tới tương lai với những vẻ đẹp đang chờ đón phía trước. Đây chính là quan niệm sống tích cực, tiến bộ phù hợp với xu thế phát triển của lịch sử dân tộc.
Như vậy, thông qua việc xây dựng hình ảnh thơ và vận dụng sáng tạo các biện pháp tu từ, Xuân Diệu đã thể hiện thành công khát vọng sống mãnh liệt cùng quan niệm nhân sinh mới mẻ chưa từng thấy trong thơ ca truyền thống. Qua đó, ta thêm hiểu hơn về tầm vóc lớn lao của nhà thơ Xuân Diệu trong nền văn học nước nhà.