Chủ tịch Hồ Chí Minh được nhân dân trên toàn thế giới biết đến không chỉ là vị lãnh tụ vĩ đại của cách mạng Việt Nam mà còn là một nhà văn, nhà thơ lớn của dân tộc. Một trong những tác phẩm tiêu biểu cho phong cách thơ của Bác là bài thơ "Tức cảnh Pác Bó". Bài thơ đã cho thấy phong thái ung dung, lạc quan, tình yêu thiên nhiên, đất nước cũng như tinh thần cách mạng hết lòng vì nước, vì dân của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Sau ba mươi năm bôn ba hoạt động cách mạng ở nước ngoài, tháng 2-1941, Bác Hồ trở về Tổ quốc để trực tiếp lãnh đạo cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc. Người sống trong hang Pác Bó - một hang núi nhỏ sát biên giới Việt - Trung (Thuộc huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng). Điều kiện sinh hoạt ở đây rất gian khổ nhưng Bác vẫn vui thích vì Người được sống giữa thiên nhiên và trực tiếp lãnh đạo phong trào cách mạng ở trong nước. Bài thơ Tức cảnh Pác Bó đã ra đời trong hoàn cảnh như vậy.
Mở đầu bài thơ bốn câu, Bác viết:
Sáng ra bờ suối tối vào hang
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng
Cuộc đời cách mạng thật là sang!
Bốn câu thơ này đã thể hiện rõ phong thái ung dung, lạc quan, tin tưởng của Bác Hồ trong hoàn cảnh khó khăn gian khổ. Câu mở đầu gợi lên cuộc sống hoạt động bí mật của Bác giữa núi rừng: Sáng ra bờ suối tối vào hang. Nhịp thơ 4/3 với phép đối sáng - tối, ra - vào, suối - hang đã làm nổi bật hình ảnh của nhà thơ. Đó là một con người sống có đạm bạc, có ngăn nắp, trật tự. Song điều gì đã khiến cho tâm hồn nhà thơ tràn ngập niềm vui? Đó chính là việc "dịch sử Đảng" dù điều kiện làm việc rất thiếu thốn. Trong mọi hoàn cảnh, Người luôn tận tụy cống hiến cho sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Với Người, làm cách mạng và sống hòa hợp với thiên nhiên là một niềm vui lớn.
Hai câu thơ cuối nói về thực tế khó khăn và gian khổ mà Bác phải vượt qua. Nhưng qua lòi thơ ta cảm nhận ở Bác một tinh thần lạc quan, một nghị lực cách mạng phi thường:
Cuộc đời cách mạng thật là sang!
Chữ "sang" kết thúc bài thơ đã tỏa sáng tinh thần cả bài thơ. Cuộc đời cách mạng ấy sang bởi đã được chi phối bởi nhịp sống cách mạng sôi nổi và khỏe khoắn. Sang còn xuất phát từ tinh thần, tư tưởng lớn lao của người chiến sĩ cách mạng, suốt đời cống hiến hy sinh cho cách mạng. Chữ "sang" đã tổng kết một cách cô đúc, đặc sắc nhất con đường mà hàng triệu con người Việt Nam đã đi qua. Con đường ấy đang hướng tới một đất nước độc lập, tự do, dân chủ, hạnh phúc dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Bài thơ Tức cảnh Pác Bó đã cho thấy phong thái ung dung, lạc quan, tình yêu thiên nhiên, đất nước cũng như tinh thần trách nhiệm lớn lao của Bác Hồ đối với dân tộc Việt Nam.