Nguyễn Đình Thi là nhà thơ, nhà văn hóa nổi tiếng của dân tộc Việt Nam. Ông không chỉ sáng tác mà còn nghiên cứu lý luận phê bình văn học. Thơ ông mang đậm chất suy tư, xúc cảm dồn nén thể hiện tâm hồn phóng khoáng, mạnh mẽ, luôn hướng về Tổ quốc. Bài thơ "Việt Nam quê hương ta" được rút ra trong tập thơ cùng tên, xuất bản năm 1956. Đây là thời kỳ miền Bắc vừa xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ. Mở đầu bài thơ, Nguyễn Đình Thi đã khắc họa bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, trù phú, đầy sức sống của làng quê Việt Nam:
"Việt Nam đất nước ta ơi
Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn
Cánh cò bay lả dập dờn
Mây mờ che đỉnh Trường Sơn sớm chiều."
Biện pháp tu từ so sánh kết hợp với điệp ngữ "đâu", "ta" đã gợi hình ảnh đất nước Việt Nam rộng lớn, giàu đẹp. Hình ảnh "biển lúa" trải dài bất tận, tô điểm thêm cho vẻ đẹp ấy là cánh cò trắng bay lượn giữa bầu trời cao rộng. Bức tranh làng quê yên bình, êm ả càng trở nên sinh động khi có sự xuất hiện của "mây mờ". Mây che phủ cả đỉnh núi Trường Sơn tạo nên khung cảnh "sớm chiều" rất đỗi quen thuộc ở các làng quê Việt Nam. Qua đó, chúng ta thấy được niềm tự hào, kiêu hãnh của tác giả trước vẻ đẹp của non sông, đất nước. Không chỉ vậy, Nguyễn Đình Thi còn ngợi ca truyền thống đấu tranh bất khuất, kiên cường của dân tộc:
"Mẹ ru con ngủ, con khôn lớn
Đất nghèo nuôi những anh hùng
Chìm trong máu lửa lại vùng đứng lên
Đạp quân thù xuống đất đen
Súng gươm vứt bỏ lại hiền như xưa."
Những đứa trẻ ngay từ thuở nằm nôi đã được nghe lời ru ngọt ngào của mẹ. Lời ru ấy đã nuôi dưỡng tâm hồn con người, giúp họ trưởng thành và trở thành những anh hùng vĩ đại. Dù phải đối mặt với "máu lửa" nhưng nhân dân ta vẫn kiên cường đứng lên đấu tranh để bảo vệ độc lập, tự do cho dân tộc. Khi chiến tranh kết thúc, nhân dân ta lại trở về cuộc sống lao động cần cù, chăm chỉ, hiền lành như xưa. Đó chính là phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam. Kết thúc bài thơ, Nguyễn Đình Thi bày tỏ tình yêu tha thiết dành cho quê hương:
"Ta đi ta nhớ núi rừng
Ta đi ta nhớ dòng sông
Vỗ bờ cát trắng muôn trùng hải âu
Ta đi ta nhớ quê hương
Nhớ gai chông nhọn, nhớ vườn dừa xanh
Nhớ mặt người khao khát chiều mưa
Ta đi ta nhớ những bàn tay
Ta đi ta nhớ những bàn chân
Đường ta đi dọc miền đất nước
Lòng ta bát ngát ánh bình minh."
Tác giả sử dụng điệp ngữ "ta đi ta nhớ" nhằm nhấn mạnh nỗi nhớ da diết, sâu nặng của mình dành cho quê hương. Nỗi nhớ ấy gắn liền với núi rừng hùng vĩ, dòng sông thơ mộng, bãi cát trắng trải dài, vườn dừa xanh mướt,... Tất cả đều là những hình ảnh quen thuộc, gần gũi với mỗi người dân Việt Nam. Đặc biệt, hình ảnh "những bàn tay", "những bàn chân" ẩn dụ cho những con người lao động cần cù, chịu khó. Họ đã góp phần xây dựng và bảo vệ quê hương, đất nước. Điệp khúc "đường ta đi dọc miền đất nước" vang lên như một lời khẳng định chắc nịch về tình yêu quê hương, đất nước của tác giả. Tình yêu ấy to lớn đến mức khiến trái tim tác giả "bát ngát ánh bình minh".
Bài thơ "Việt Nam quê hương ta" đã thể hiện tình yêu tha thiết của tác giả dành cho quê hương, đất nước. Bằng ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, hình ảnh thơ gần gũi, Nguyễn Đình Thi đã vẽ nên bức tranh làng quê Việt Nam tươi đẹp, tràn đầy sức sống. Đồng thời, ông cũng ngợi ca tinh thần đấu tranh bất khuất, kiên cường của dân tộc.