đọc hiểu trích Khóc Dương Khuê - Nguyễn Khuyến “Bác Dương thôi đã thôi rồi, Nước mây man mác ngậm ngùi lòng ta, Nhớ từ thuở đăng khoa ngày trước Vẫn sớm hôm tôi bác cùng nhau, Kính yêu từ trước...

phần:
câu 1: Bài thơ trên viết về tình bạn của tác giả và người tri kỉ của mình - Dương Khuê

câu 2: Ba kỉ niệm giữa tác giả với người bạn của mình được nhắc đến trong bài thơ là:
- Lần đầu gặp gỡ tại Quy Nhơn.
- Gặp gỡ khi cùng nhau bị giam giữ tại nhà lao Thừa Phủ (Huế).
- Gặp gỡ khi cùng nhau bị giam giữ tại Lao Bảo (Quảng Trị)

câu 3: Hai câu thơ "Giường kia treo những hững hờ/ Đàn kia gảy cũng ngẩn ngơ tiếng đàn" sử dụng điển tích để thể hiện tâm trạng buồn bã, cô đơn của nhà thơ Nguyễn Khuyến khi bạn tri âm qua đời.

- Điển tích "giường kia" và "đàn kia" được trích dẫn từ bài thơ "Tống biệt" của Lý Bạch, miêu tả cảnh tiễn biệt đầy lưu luyến giữa người đi và kẻ ở lại.
- Việc sử dụng điển tích này giúp cho lời thơ trở nên hàm súc, giàu ý nghĩa, gợi liên tưởng đến sự chia ly, mất mát, khiến cho nỗi buồn của nhà thơ càng thêm da diết, sâu sắc.
- Bên cạnh đó, việc sử dụng điển tích còn tạo ra hiệu quả nghệ thuật đối lập, tương phản giữa quá khứ huy hoàng (khi bạn tri âm còn sống) với hiện tại cô đơn, trống trải (khi bạn tri âm đã khuất). Điều này góp phần nhấn mạnh nỗi tiếc nuối, xót xa của nhà thơ trước sự ra đi của người bạn thân thiết.

Như vậy, việc sử dụng điển tích trong hai câu thơ trên không chỉ mang tính chất trang trọng, uyên thâm mà còn góp phần tạo nên giá trị nghệ thuật cao cho tác phẩm. Nó giúp cho lời thơ trở nên sâu sắc, hàm súc, đồng thời khơi gợi lòng cảm thông, chia sẻ của người đọc đối với tâm trạng của nhà thơ.

câu 4: Tình cảm giữa Nguyễn Khuyến và Dương Khuê vô cùng sâu sắc, gắn bó, keo sơn. Tình bạn ấy được xây dựng trên cơ sở tri kỉ, hiểu lòng nhau.

câu 5: Bài thơ "Khóc Dương Khuê" của Nguyễn Khuyến thể hiện sự tiếc nuối và tôn trọng đối với người bạn quá cố, đồng thời phản ánh sâu sắc về tình bạn và tình người trong cuộc sống. Bài thơ này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì mối quan hệ tốt đẹp giữa các cá nhân, đặc biệt là trong bối cảnh mất mát và khó khăn. Nó nhắc nhở chúng ta rằng dù cho thời gian trôi qua, tình cảm và kỷ niệm sẽ luôn tồn tại mãi mãi.