phân tích bài thơ cảnh khuya của HỒ CHÍ MINH

Hồ Chí Minh là một vị lãnh tụ vĩ đại, một nhà chính trị tài ba và còn là một thi nhân với nhiều tác phẩm nổi tiếng. Trong số đó, "Cảnh khuya" là bài thơ tiêu biểu nhất khi Bác đã khắc họa được vẻ đẹp thiên nhiên nơi núi rừng Việt Bắc qua nét vẽ tinh tế và cảm nhận sâu sắc.

Mở đầu bài thơ là âm thanh vang vọng của tiếng suối trong đêm khuya:

"Tiếng suối trong như tiếng hát xa"

Bác đã ví von tiếng suối róc rách như tiếng hát ngọt ngào ở phía xa xa, điều này cho thấy người đang rất yêu đời, say mê trước vẻ đẹp của thiên nhiên. Câu thơ thứ hai đã gợi ra khung cảnh rộng lớn, bao la đầy ánh sáng tại núi rừng Việt Bắc:

"Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa"

Hình ảnh trăng xuất hiện khá nhiều trong các sáng tác của Hồ Chủ Tịch, ánh trăng lúc này đây không phải là ánh trăng yếu đuối mà nó lại trở thành vầng trăng huyền ảo, lung linh. Ánh trăng chiếu xuống mặt đất xuyên qua từng tán cây cổ thụ, rồi sau đó chiếu xuống mặt đất như những bông hoa rực rỡ. Có thể nói rằng, hai từ "lồng" trong cùng một câu thơ đã cho thấy sự hòa quyện giữa ánh trăng và bóng cây cổ thụ. Tiếp đến câu thơ thứ ba đã làm nổi bật lên tâm trạng của Bác lúc này đây:

"Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ"

Câu thơ này đã gợi mở không gian tĩnh lặng và yên tĩnh của màn đêm. Đồng thời, nó cũng diễn tả được nỗi lòng trăn trở của Bác trước tình hình đất nước lúc bấy giờ vẫn đang gặp nhiều khó khăn. Và câu thơ cuối cùng đã lý giải nguyên nhân vì sao mà Người chưa ngủ:

"Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà"

Đất nước đang bị giặc xâm lăng, biết bao nhiêu đồng bào đang chịu cảnh lầm than thì Bác làm sao có thể chợp mắt được. Hai từ "chưa ngủ" được đưa lên đầu câu đã nhấn mạnh được nỗi niềm và tâm tư của Bác lúc này. Qua bài thơ ngắn gọn chỉ bốn câu, bốn chữ nhưng đã để lại trong lòng người đọc nhiều ấn tượng sâu sắc về một vị lãnh tụ vừa tài năng, vừa có tấm lòng yêu nước to lớn.

Bài thơ "Cảnh khuya" được viết theo thể thất ngôn tứ tuyệt quen thuộc, mang đậm chất cổ điển và tinh thần hiện đại riêng. Với việc sử dụng biện pháp tu từ so sánh, điệp ngữ và lối chơi chữ tác giả đã tạo nên một bức tranh thiên nhiên đẹp và ý nghĩa hơn. Bài thơ đã khép lại nhưng vẫn để lại dư âm vang vọng trong lòng mỗi người.