Nguyễn Huy Thiệp là một nhà văn có nhiều đóng góp cho sự đổi mới của văn xuôi Việt Nam hiện đại. Ông có một kho tàng truyện ngắn hấp dẫn đề cập đến nhiều chủ đề về cuộc sống và thiên nhiên. Một trong số đó là truyện ngắn "Muối của rừng" viết năm 1986. Tương tự, Nguyễn Minh Châu cũng là một cây bút tiên phong trong thời kì văn học đổi mới với lối viết văn độc đáo, sáng tạo. Tác phẩm "Phiên chợ Giát" được sáng tác năm 1983 đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc. Hai tác giả đã xây dựng thành công hình ảnh những người nông dân chất phác, thật thà qua hai nhân vật ông Diểu (trong Muối của rừng) và Lão Khúng (trong Phiên chợ Giát).
Ông Diểu xuất hiện ngay từ đầu tác phẩm với dáng vẻ mệt mỏi sau một đêm uống rượu say. Sáng hôm sau, ông quyết định đi săn để giải khuây. Thế rồi, bằng tài năng và sự kiên trì, ông đã bắn hạ được một con khỉ đực. Từ đây, ông bắt đầu trải qua hàng loạt những biến cố, khiến ông dần thay đổi nhận thức về bản thân và thế giới xung quanh. Còn lão Khúng là một người nông dân nghèo khổ, phải bán mặt cho đất, bán lưng cho trời trên mảnh ruộng nhỏ bé của mình. Cuộc sống khó khăn, vất vả đã khiến lão trở nên chai sạn, nhưng bên trong vẫn ẩn chứa một tâm hồn lương thiện và giàu tình yêu thương.
Điểm chung đầu tiên giữa ông Diểu và lão Khúng chính là họ đều là những người nông dân chân chất, mộc mạc. Ông Diểu là một người thợ săn già nua, sống ở vùng núi cao. Ông thường xuyên lên rừng săn bắn để kiếm thêm thu nhập cho gia đình. Còn lão Khúng thì làm nghề buôn trâu, bò. Công việc này đòi hỏi lão phải đi khắp nơi, tìm kiếm những con trâu, bò tốt nhất để mua về bán lại. Cả hai nhân vật đều gắn bó mật thiết với thiên nhiên. Họ hiểu rõ từng loài động vật, cây cỏ trong rừng. Điều này giúp họ dễ dàng thích nghi với môi trường sống khắc nghiệt.
Tuy nhiên, điểm khác biệt lớn nhất giữa ông Diểu và lão Khúng chính là thái độ đối với thiên nhiên. Ông Diểu ban đầu chỉ coi thiên nhiên như một nguồn lợi để khai thác. Ông săn bắn các loài động vật một cách vô tội vạ, không màng đến hậu quả. Nhưng sau khi chứng kiến cảnh tượng đau lòng của chú khỉ con, ông đã thay đổi hoàn toàn suy nghĩ của mình. Ông nhận ra rằng thiên nhiên cũng có cảm xúc, biết đau khổ, biết vui mừng. Và ông đã quyết định buông bỏ súng ống, trở về với cuộc sống bình yên của mình.
Còn lão Khúng thì lại có cái nhìn bao dung hơn đối với thiên nhiên. Dù cuộc sống khó khăn, vất vả, lão vẫn luôn trân trọng những gì mà thiên nhiên ban tặng. Lão không bao giờ tàn phá môi trường sống, luôn cố gắng bảo vệ những loài động vật quý hiếm. Chính nhờ tấm lòng nhân ái ấy mà lão đã được đền đáp xứng đáng. Cuối cùng, lão cũng tìm thấy được hạnh phúc đích thực cho riêng mình.
Như vậy, thông qua hai nhân vật ông Diểu và lão Khúng, chúng ta có thể thấy được sự đa dạng và phức tạp của đời sống nông thôn Việt Nam. Mỗi nhân vật đều mang trong mình những nét tính cách riêng biệt, phản ánh chân thực bức tranh xã hội lúc bấy giờ.