Thạch Lam là thành viên của nhóm Tự lực văn đoàn. Ông là một cây bút thiên về tình cảm, ghi chép những trạng thái tinh vi trong cảm xúc của con người. Văn Thạch Lam đậm chất trữ tình. "Nhà mẹ Lê" là tác phẩm tiêu biểu cho phong cách đó của ông. Truyện ngắn "Đứa con đầu lòng" trích từ chương IX của tác phẩm "Nhà Mẹ Lê". Đoạn trích kể về việc gia đình chị Lê đón đứa con đầu lòng ra đời. Qua đoạn trích, Thạch Lam ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng và khát vọng hạnh phúc giản dị của con người.
Truyện mở đầu bằng khung cảnh ở trạm xá nơi chị Lê sinh con. Khung cảnh gấp gáp, khẩn trương, mọi thứ diễn ra nhanh chóng. Tiếng gọi của y tá, lời dặn dò của bác sĩ, tiếng rên đau đớn của sản phụ,... Tất cả tạo nên một bức tranh đầy căng thẳng. Trong hoàn cảnh ấy, nhân vật Tân xuất hiện. Anh là chồng của chị Lê, cũng là người chứng kiến toàn bộ quá trình vượt cạn của vợ. Tân lo lắng, bồn chồn đứng ngồi không yên. Anh luôn miệng hỏi han, động viên vợ. Tình cảm của Tân dành cho vợ thật chân thành, ấm áp. Khi đứa trẻ cất tiếng khóc chào đời, Tân vỡ oà trong niềm hạnh phúc. Anh ôm chặt lấy vợ, nước mắt lăn dài trên má. Hình ảnh Tân bế đứa trẻ trên tay, khuôn mặt rạng rỡ hạnh phúc là hình ảnh đẹp nhất trong đoạn trích. Nó thể hiện tình yêu thương, sự trân trọng của Tân đối với đứa con đầu lòng.
Bên cạnh tình cảm vợ chồng, tình mẫu tử cũng được Thạch Lam khắc họa rất rõ nét. Chị Lê là một người phụ nữ nghèo khó, vất vả. Chị phải một mình nuôi bốn đứa con nhỏ. Khi mang thai đứa con thứ năm, chị càng thêm lo lắng, sợ hãi. Nhưng khi đứa trẻ cất tiếng khóc chào đời, chị Lê như được tiếp thêm sức mạnh. Chị nhìn con, nước mắt chảy dài trên má. Tình yêu thương của người mẹ dành cho con thật bao la, rộng lớn. Chị Lê sẵn sàng hy sinh tất cả để bảo vệ con.
Ngoài ra, đoạn trích còn thể hiện khát vọng hạnh phúc giản dị của con người. Đó là khát vọng được sống trong tình yêu thương, được che chở, bảo vệ. Khát vọng ấy được thể hiện qua hành động của Tân và chị Lê. Họ luôn cố gắng vun vén cho tổ ấm nhỏ của mình. Họ mong muốn con cái được sống trong hạnh phúc, đủ đầy.
Về nghệ thuật, đoạn trích sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, biểu cảm. Tác giả đã sử dụng nhiều biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ,... để khắc họa tâm lí nhân vật. Ngoài ra, đoạn trích còn sử dụng ngôi kể thứ ba, giúp người đọc dễ dàng theo dõi diễn biến câu chuyện.
Như vậy, đoạn trích "Đứa con đầu lòng" đã thể hiện thành công chủ đề của tác phẩm "Nhà Mẹ Lê". Đó là tình yêu thương, sự trân trọng giữa con người với con người. Đồng thời, đoạn trích cũng thể hiện khát vọng hạnh phúc giản dị của con người.