Bằng Việt tác phẩm chọn lọc . NXB Hội nhà văn 2010

Bằng Việt là một trong số những gương mặt tiêu biểu của thế hệ nhà thơ trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Thơ ông có giọng điệu tâm tình, thiết tha, sâu lắng, nội dung thơ thường xoay quanh những kỉ niệm, những ghi nhớ của ông về gia đình, quê hương, đất nước. Bài thơ Bếp lửa là một trong những sáng tác tiêu biểu cho phong cách thơ Bằng Việt. Đặc biệt qua hai khổ thơ cuối, ta thấy rõ hơn vẻ đẹp ấy.

Bài thơ "Bếp lửa" được sáng tác năm 1963 khi tác giả đang là sinh viên ngành luật bên Liên Xô. Qua dòng hồi tưởng và suy ngẫm của người cháu đã trưởng thành, bài thơ gợi lại những kỉ niệm đầy xúc động về hình ảnh người bà với bếp lửa ấm áp tình thương, nơi người cháu lớn lên từ tuổi ấu thơ nhiều gian khổ.

Đoạn trích nằm ở phần cuối bài thơ, thể hiện lòng kính yêu trân trọng và biết ơn của người cháu đối với bà cũng như đối với gia đình, quê hương, đất nước. Hình ảnh người bà luôn gắn liền với hình ảnh bếp lửa suốt cả cuộc đời. Bà thức khuya dậy sớm nhóm lửa, nhóm lên sự sống nuôi cháu khôn lớn. Bà nhóm bếp lửa mỗi sớm mai là nhóm lên niềm vui, tình yêu thương, ước mơ và hy vọng cho đứa cháu. Từ hình ảnh bếp lửa, đến ngọn lửa hồng, rồi ngọn lửa trong lòng bà cháy bừng bừng, tất cả đều mang ý nghĩa tượng trưng cho sức sống, tình yêu thương, niềm tin mà bà truyền cho đứa cháu. Người cháu dù xa bà nửa vòng trái đất nhưng vẫn cảm nhận rất rõ hơi ấm của bà trong tim mình. Cháu hiểu rằng không chỉ là bếp lửa bà nhóm lên mỗi sớm mai, mà chính là bà đã truyền hơi ấm, tình yêu thương, đức hi sinh, niềm tin cho cháu để cháu tiếp tục bước đi vững chắc trên đường đời. Chính vì vậy, dù đang ở nơi xa, cháu vẫn luôn khắc khoải nỗi nhớ mong về bà.

Khổ thơ thứ ba nói về tấm lòng của bà dành cho con cháu, về tình làng nghĩa xóm. Khổ thơ thứ tư nói về hình ảnh người bà trong hoài niệm của cháu. Đó là hình ảnh người bà tần tảo, lam lũ, giàu đức hi sinh và tình yêu thương.

Trong kí ức của người cháu, hình ảnh người bà luôn gắn liền với bếp lửa. Bà thức khuya dậy sớm nhóm bếp lửa là nhóm lên sự sống, tình yêu thương, niềm tin cho cháu và mọi người. Trong cái nhìn của người cháu, bà là người phụ nữ đảm đang, nhân hậu, vị tha, giàu đức hi sinh.

Bà là chỗ dựa tinh thần cho cháu, là mái ấm che chở, nâng đỡ cháu trên bước đường đời. Bà là người thắp lên ngọn lửa - ngọn lửa của tình yêu thương, niềm tin bất diệt.

Hình ảnh bà trong hoài niệm của cháu thật cao quý, thiêng liêng, đẹp đẽ. Tình bà cháu thật sâu nặng thắm thiết.

Tóm lại, bằng việc sử dụng kết hợp các phương thức miêu tả, tự sự, biểu cảm cùng ngôn ngữ mộc mạc, giản dị, giàu chất liệu dân ca, đoạn thơ đã diễn tả cụ thể, chân thực mà sâu sắc về tình cảm bà cháu. Đồng thời, qua đó, tác giả còn ngợi ca tình cảm gia đình, quê hương, đất nước.