so sánh chị dậu và mẹ lê trong bài nhà mẹ lê

9A Trâm

Trong văn học hiện thực Việt Nam, những nhân vật phụ nữ, nhất là những người mẹ, người vợ, luôn là đối tượng được các tác giả khai thác sâu sắc. Trong đó, nhân vật Chị Dậu trong tác phẩm Tắt đèn của Ngô Tất Tố và nhân vật Mẹ Lê trong Nhà mẹ Lê của Nguyên Hồng đều là những hình mẫu phụ nữ bất khuất, hi sinh trong xã hội phong kiến. Mỗi nhân vật phản ánh những mảnh đời khác nhau của người phụ nữ Việt Nam trong các hoàn cảnh khác nhau, đồng thời thể hiện sâu sắc những giá trị nhân văn cao đẹp.

Chị Dậu trong Tắt đèn của Ngô Tất Tố là hình ảnh người phụ nữ nông dân kiên cường trong xã hội phong kiến, chịu đựng áp bức, bạo lực từ bọn cường hào. Mặc dù sống trong cảnh nghèo đói, chị không kêu than mà chỉ đứng lên phản kháng khi con cái bị đe dọa, thể hiện sự dũng cảm và kiên cường phi thường. Trong khi đó, Mẹ Lê trong Nhà mẹ Lê của Thạch Lam cũng sống trong nghèo khó nhưng hoàn cảnh của bà ít bi kịch hơn. Mẹ Lê là người mẹ âm thầm hy sinh cho các con, lo toan cuộc sống gia đình, dù không có hành động phản kháng rõ rệt. Bà thể hiện nghị lực phi thường qua sự kiên nhẫn và hi sinh thầm lặng. Nhà phê bình Vũ Ngọc Phan nhận xét về Mẹ Lê: "Mẹ Lê là một hình mẫu phụ nữ của gia đình, tuy không có hành động phản kháng mạnh mẽ như Chị Dậu, nhưng trong sự hy sinh thầm lặng ấy, bà đã thể hiện một nghị lực phi thường." Tóm lại, Chị Dậu đối diện với sự tàn bạo của cường hào, phản kháng mạnh mẽ, trong khi Mẹ Lê kiên cường vượt qua khó khăn đời thường trong im lặng. Cả hai đều chịu đựng nỗi khổ đau, nhưng cách thức và mức độ khác nhau.

Chị Dậu trong Tắt đèn của Ngô Tất Tố và Mẹ Lê trong Nhà mẹ Lê của Thạch Lam đều là những người mẹ yêu thương, hy sinh vì con cái. Chị Dậu không chỉ chịu đựng khổ cực mà còn dũng cảm đấu tranh bảo vệ con cái khỏi áp bức, dù bản thân bị đòn roi. Sự hi sinh của chị được thể hiện qua hành động mạnh mẽ, quyết liệt. Tác giả Ngô Tất Tố đã khắc họa Chị Dậu như một người mẹ không sợ khổ cực, không sợ đòn roi, chỉ sợ mất con: "Con cái là nguồn sống, là tất cả với người mẹ, không có gì quý hơn sự sống của con." Ngược lại, Mẹ Lê cũng hy sinh tất cả vì con, nhưng bà không có hành động phản kháng rõ rệt mà thể hiện sự hi sinh thầm lặng, kiên nhẫn trong cuộc sống hàng ngày. Như vậy, cả Chị Dậu và Mẹ Lê đều là những người mẹ vĩ đại, luôn sẵn sàng hy sinh tất cả vì sự sống, sự an toàn của con cái. Tuy nhiên, sự hi sinh của Chị Dậu được thể hiện qua hành động quyết liệt, mạnh mẽ, còn Mẹ Lê lại là hình mẫu của sự hi sinh thầm lặng, bền bỉ.

Chị Dậu trong Tắt đèn là biểu tượng của sự đấu tranh mạnh mẽ chống lại bất công xã hội. Mặc dù sống trong cảnh nghèo khổ, bị áp bức, chị không cam chịu mà đứng lên phản kháng, bảo vệ quyền sống cho gia đình. Chị là hình mẫu của sức mạnh và nghị lực, sẵn sàng đối diện với khó khăn và đương đầu với những kẻ thống trị, dù phải chịu đựng đau đớn. Nhà văn Tô Hoài đã nhận xét: "Chị Dậu là hình ảnh của sự kiên cường, bền bỉ, dám đứng lên chống lại kẻ thống trị dù cho bản thân phải chịu đựng đau đớn." Trong khi đó, Mẹ Lê trong Nhà mẹ Lê của Thạch Lam thể hiện nghị lực qua sự tần tảo, kiên nhẫn và hi sinh thầm lặng cho gia đình. Mặc dù không phản kháng trực tiếp như Chị Dậu, Mẹ Lê luôn duy trì niềm hy vọng và không bao giờ đầu hàng nghèo khó. Thạch Lam viết: "Mẹ Lê không có vũ khí, không có tiếng nói mạnh mẽ, nhưng trong trái tim bà là một sức mạnh kỳ diệu của tình yêu thương." Mẹ Lê là hình mẫu của tình mẫu tử bền bỉ, kiên cường trong cuộc sống gia đình.

Mặc dù sống trong những hoàn cảnh khác nhau, Chị Dậu và Mẹ Lê đều là những hình mẫu phụ nữ kiên cường, bất khuất, và đầy lòng yêu thương. Chị Dậu là người phụ nữ mạnh mẽ, dám đứng lên phản kháng xã hội phong kiến tàn bạo, còn Mẹ Lê là người mẹ tần tảo, kiên cường trong cuộc sống gia đình, mặc dù không có những hành động phản kháng nổi bật. Cả hai nhân vật đều thể hiện sức mạnh của người phụ nữ Việt Nam trong hoàn cảnh khó khăn, đồng thời là những biểu tượng cho lòng hy sinh và tình mẫu tử thiêng liêng.

Như nhà phê bình Hoài Thanh đã viết: "Chị Dậu và Mẹ Lê, mỗi người là một hình ảnh tiêu biểu của người phụ nữ trong xã hội phong kiến, họ đều sống trong khổ cực, nhưng họ vẫn kiên cường và không bao giờ từ bỏ hy vọng về một cuộc sống tốt đẹp hơn." Chính qua hình ảnh của Chị Dậu và Mẹ Lê, Ngô Tất Tố và Thạch Lam đã khắc họa thành công phẩm giá, sự dũng cảm và tình yêu thương vô bờ bến của người phụ nữ trong xã hội cũ.