Ý kiến của Cao Hành Kiện về việc "xuyên qua ngôn ngữ, người ta có thể cảm nhận, khám phá được hiện thực" thực sự mở ra một góc nhìn sâu sắc về mối quan hệ giữa ngôn ngữ và hiện thực trong văn học. Ngôn ngữ không chỉ là công cụ giao tiếp, mà còn là cầu nối giúp chúng ta tiếp cận và hiểu rõ hơn về thế giới xung quanh.
Trước hết, ngôn ngữ là phương tiện để diễn đạt cảm xúc, suy nghĩ và trải nghiệm của con người. Qua từng câu chữ, tác giả có thể truyền tải những cảm xúc chân thật, những suy tư sâu sắc về cuộc sống, con người và xã hội. Chẳng hạn, trong tác phẩm "Những ngày thơ ấu" của Nguyên Hồng, ngôn ngữ được sử dụng để khắc họa rõ nét những kỷ niệm tuổi thơ, từ đó giúp người đọc cảm nhận được sự trong trẻo, ngây thơ nhưng cũng đầy trăn trở của một thời đã qua. Qua đó, người đọc không chỉ thấy được hiện thực của một thời kỳ lịch sử mà còn cảm nhận được những giá trị nhân văn sâu sắc.
Hơn nữa, ngôn ngữ còn giúp chúng ta khám phá những khía cạnh khác nhau của hiện thực mà có thể chúng ta chưa từng trải nghiệm. Ví dụ, trong tác phẩm "Số đỏ" của Vũ Trọng Phụng, ngôn ngữ châm biếm sắc sảo đã vạch trần những thói hư tật xấu của xã hội đương thời. Qua đó, người đọc không chỉ nhận thức được những vấn đề xã hội mà còn cảm nhận được sự bất công, sự giả dối trong cuộc sống. Ngôn ngữ trở thành một công cụ mạnh mẽ để phản ánh và phê phán hiện thực.
Tuy nhiên, việc cảm nhận và khám phá hiện thực qua ngôn ngữ cũng phụ thuộc vào khả năng cảm thụ của mỗi người đọc. Mỗi người sẽ có những trải nghiệm, cảm xúc và góc nhìn khác nhau khi tiếp cận một tác phẩm văn học. Điều này tạo nên sự phong phú và đa dạng trong việc hiểu và cảm nhận về hiện thực. Một tác phẩm có thể gợi lên những suy nghĩ khác nhau ở mỗi người, từ đó mở ra những cuộc đối thoại sâu sắc về cuộc sống.
Cuối cùng, ngôn ngữ không chỉ là phương tiện để khám phá hiện thực mà còn là cách để chúng ta kết nối với nhau. Những câu chuyện, những bài thơ, những tác phẩm văn học giúp chúng ta hiểu nhau hơn, đồng cảm hơn và từ đó, tạo ra một cộng đồng gắn kết hơn. Qua ngôn ngữ, chúng ta không chỉ khám phá hiện thực mà còn khám phá chính bản thân mình và những người xung quanh.
Tóm lại, ý kiến của Cao Hành Kiện đã khẳng định một chân lý quan trọng về vai trò của ngôn ngữ trong việc cảm nhận và khám phá hiện thực. Ngôn ngữ không chỉ là công cụ, mà còn là cầu nối giữa con người với con người, giữa con người với thế giới. Qua từng trang sách, chúng ta không chỉ tìm thấy những câu chuyện, mà còn tìm thấy chính mình trong đó.