Cách ngắt nhịp trong bài thơ "Vội Vàng" của Xuân Diệu là một yếu tố quan trọng góp phần tạo nên sự độc đáo và ấn tượng cho tác phẩm. Bài thơ được viết theo thể thơ tự do, không tuân thủ quy tắc về số câu, số chữ hay vần điệu cố định. Điều này giúp nhà thơ có thể linh hoạt thay đổi nhịp điệu để phù hợp với cảm xúc và ý tưởng của mình.
Xuân Diệu sử dụng nhiều kiểu ngắt nhịp khác nhau, từ những câu ngắn gọn, dồn nén đến những câu dài, trải rộng. Ví dụ, trong đoạn mở đầu:
> "Tôi muốn tắt nắng đi
> Cho màu đừng nhạt mất;
> Tôi muốn buộc gió lại
> Cho hương đừng bay đi."
Nhà thơ đã sử dụng các câu ngắn gọn, dồn nén, tạo nên cảm giác gấp gáp, hối hả như muốn níu giữ thời gian. Ngược lại, ở những đoạn miêu tả thiên nhiên tươi đẹp, ông lại sử dụng những câu dài, trải rộng, tạo nên cảm giác thanh bình, thư thái:
> "Của ong bướm này đây tuần tháng mật
> Này đây hoa của đồng nội xanh rì
> Này đây lá của cành tơ phơ phất
> Của yến anh này đây khúc tình si."
Sự kết hợp giữa hai loại nhịp điệu này tạo nên sự tương phản, làm nổi bật chủ đề chính của bài thơ - khát vọng sống trọn vẹn từng giây phút. Nhịp điệu nhanh, dồn nén thể hiện tâm trạng lo lắng, sợ hãi trước dòng chảy thời gian, còn nhịp điệu chậm rãi, nhẹ nhàng lại gợi lên niềm vui sướng, say mê trước vẻ đẹp của cuộc sống.
Ngoài ra, Xuân Diệu còn sử dụng nhiều biện pháp tu từ khác như ẩn dụ, nhân hóa, so sánh,... nhằm tăng cường hiệu quả biểu đạt cho ngôn ngữ. Tất cả những yếu tố đó cùng hòa quyện, tạo nên một bức tranh thơ đầy sức sống, tràn đầy nhiệt huyết và đam mê.
Tóm lại, cách ngắt nhịp trong bài thơ "Vội Vàng" của Xuân Diệu là một thành công nghệ thuật đáng chú ý. Nó không chỉ góp phần tạo nên âm hưởng riêng biệt cho tác phẩm mà còn thể hiện rõ nét tư tưởng, quan niệm sống của nhà thơ.