ĐỀ SỐ 5 I. ĐỌC HIỂU Đọc văn bản: Ở bến phà sông Tiền Có một người hành khất Gậy chấm dày mặt đất Chiếc gậy cùn hai đầu Ngày ngày mặt trời mọc Cha và con dắt nhau Cây đàn buông trước ngực Dây chùng nỗ...

câu 1: 1. Chỉ ra dấu hiệu để xác định thể thơ của bài thơ. - Thể thơ tự do. 2. Xác định nội dung chính của đoạn trích trên. - Nội dung chính của đoạn trích là nói về hình ảnh người cha bị mù cùng với đứa con nhỏ đi xin ăn qua những bến đò khác nhau. 3. Anh/chị hãy nêu tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong khổ thơ sau: “Cha và con dắt nhau Cây đàn buông trước ngực Dây chùng nỗi lo âu” - Biện pháp tu từ được sử dụng trong khổ thơ là nhân hóa (nỗi lo âu). - Tác dụng: + Làm cho sự vật trở nên sinh động hơn. + Nhấn mạnh nỗi lo lắng của người cha khi dẫn theo cậu con trai bé bỏng của mình đi xin ăn.

câu 2: 1. Những đồ vật gắn liền với cuộc sống mưu sinh của hai cha con người hành khất là: - Chiếc gậy chống. - Chiếc đàn.

câu 3: 1. Mạch cảm xúc của bài thơ là sự kết hợp giữa những suy tư về tình phụ tử thiêng liêng với thực trạng xã hội đầy bất công, tàn bạo. Bài thơ được viết theo thể tự do, không tuân thủ quy tắc vần luật chặt chẽ như các thể loại khác, tạo nên sự linh hoạt và phóng khoáng trong cách diễn đạt ý tưởng. Tác giả sử dụng ngôn ngữ giản dị nhưng giàu hình ảnh để khắc họa bức tranh đời sống khó khăn của gia đình người ăn mày, đồng thời phản ánh hiện thực xã hội đầy bất công và vô tâm. Qua đó, tác phẩm gợi lên lòng trắc ẩn và suy ngẫm sâu sắc về giá trị nhân văn và đạo đức trong cuộc sống.

câu 4: 1. Yêu cầu về kĩ năng: - Biết cách làm bài nghị luận xã hội. - Bố cục rõ ràng, lập luận chặt chẽ, diễn đạt lưu loát; không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp. 2. Yêu cầu về kiến thức: Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo những nội dung cơ bản sau: 1. Giải thích: Lời tâm sự là lời giãi bày, bộc bạch những suy nghĩ, tình cảm sâu kín nhất của mình với người khác. Trong bài thơ "Cha con người hát rong", Phan Huỳnh Điểu đã trực tiếp nói lên những suy tư, trăn trở của mình khi chứng kiến cảnh đời bất hạnh của gia đình người hát rong. Qua đó tác giả muốn gửi gắm tới bạn đọc thông điệp về lòng yêu thương, sẻ chia đối với những mảnh đời bất hạnh. 2. Phân tích, bình luận: a. Ý nghĩa của lời tâm sự: - Thể hiện tấm lòng đồng cảm, xót xa của nhà thơ trước hoàn cảnh đáng thương của người hát rong. - Nhà thơ cũng bày tỏ thái độ phê phán đối với sự vô cảm, thờ ơ của một bộ phận người trong xã hội. b. Tác động của lời tâm sự: - Giúp cho người đọc thấu hiểu được giá trị nhân đạo mà tác phẩm mang lại. - Từ đó mỗi chúng ta biết sống yêu thương, quan tâm hơn đến những người bất hạnh quanh mình. 3. Bài học nhận thức và hành động: - Cần phải biết yêu thương, giúp đỡ mọi người để họ vượt qua khó khăn, hoạn nạn. - Lên án, phê phán những kẻ ích kỉ, chỉ biết lợi ích của bản thân mà quên đi trách nhiệm đối với cộng đồng.

câu 5: : Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích trên là phương thức tự sự. 0.25 đ : Nội dung chính của đoạn trích trên nói về hình ảnh người cha bị mù cùng đứa con nhỏ lang thang khắp nơi để kiếm sống. Người cha đã dạy dỗ, chỉ bảo cậu bé những điều hay lẽ phải trong cuộc sống. Qua đó tác giả muốn gửi gắm tới bạn đọc thông điệp: tình yêu thương, sự đồng cảm sẻ chia giữa con người với con người trong cuộc sống. 0.5 đ : a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận 0.25 đ b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận Sự đồng cảm trong cuộc sống 0.5 đ c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các yêu cầu sau: 4.0 đ - Giải thích: Đồng cảm là sự thấu hiểu, rung động trước hoàn cảnh, tâm tư tình cảm của người khác; là biết đặt mình vào cuộc sống của người khác để cảm nhận, hiểu được những gì họ đang trải qua. (0.75đ) - Bàn luận: + Biểu hiện của lòng đồng cảm: Biết lắng nghe, chia sẻ với người khác; sẵn sàng giúp đỡ khi người khác gặp khó khăn; không vô cảm, thờ ơ trước nỗi đau của người khác...(0.75đ) + Ý nghĩa của lòng đồng cảm: Giúp chúng ta thêm trân trọng những gì đang có, khiến cuộc đời trở nên tốt đẹp hơn, xã hội trở nên văn minh hơn,...(0.75đ) + Mở rộng: Phê phán những người sống thiếu sự đồng cảm, chỉ biết lợi ích của bản thân mình.(0.5đ) d. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt. 0.25 đ e. Sáng tạo: Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện sâu sắc về vấn đề nghị luận. 0.5 đ