viết bài văn phân tích thơ trào phúng ( lễ xướng danh khoa Đinh Dậu)

Khac Vhi

Trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam, thể loại thơ trào phúng luôn được xem là một trong những phương tiện sắc bén để phê phán xã hội, lên án những thói hư tật xấu của con người và cũng là hình thức bộc lộ tiếng cười chua chát trước những vấn đề xã hội nhức nhối. Một trong những tác phẩm nổi bật trong thể loại này là bài thơ trào phúng "Lễ xướng danh Đinh Dậu" của tác giả Phan Khôi, phản ánh sự kiện công nhận và xướng danh các quan chức, nhưng qua đó lại thể hiện sự phê phán về xã hội, về những quan chức thời bấy giờ.

Bài thơ "Lễ xướng danh Đinh Dậu" được viết trong bối cảnh đất nước đang trên con đường thay đổi với nhiều vấn đề trong xã hội, đặc biệt là sự quan liêu, hình thức và sự tha hóa trong bộ máy quan chức. Trong bài thơ, tác giả sử dụng thể thơ trào phúng để miêu tả cảnh xướng danh trong một buổi lễ quan trọng. Đặc biệt, sự kiện xướng danh những người Đinh Dậu được diễn ra nhưng lại gây ấn tượng bởi thái độ mỉa mai của tác giả với những người được xướng danh. Qua đó, tác giả làm nổi bật sự giả dối, sự hào nhoáng bề ngoài nhưng thiếu đi giá trị thực chất trong xã hội.

Từ hình thức đến nội dung, bài thơ chứa đựng sự mỉa mai về hệ thống phong kiến, nơi các quan chức, dù không có tài năng, không có công lao gì, vẫn được trao quyền và chức tước. Họ chỉ giỏi trong việc làm hài lòng cấp trên, giữ vững địa vị bằng những mánh khóe và sự nịnh nọt. Các "danh hiệu" được trao cho những người này không phải vì họ xứng đáng, mà chỉ là những cái danh vô nghĩa, thậm chí còn bị phê phán như một trò hề trong xã hội.

Thơ trào phúng của Phan Khôi không chỉ châm biếm mà còn mang đến một tiếng cười chua chát, cay đắng, phê phán sự giả tạo trong hệ thống quan lại. Ông không chỉ phê phán những kẻ được xướng danh mà còn phản ánh sự tha hóa, sự tàn phá của bộ máy quan liêu trong xã hội đương thời. Sự xướng danh trong buổi lễ là biểu tượng cho một xã hội đầy những hình thức, những danh xưng rỗng tuếch, không có giá trị thực sự.

Thông qua bài thơ, Phan Khôi khéo léo sử dụng sự mỉa mai để tố cáo những thói hư tật xấu của bộ máy quan chức, đồng thời thể hiện sự bất bình của mình đối với một xã hội mà ở đó, những người có thực tài không được trọng dụng, còn những người có quyền lực chỉ biết lợi dụng chức tước để thỏa mãn lợi ích cá nhân. Bài thơ chính là một thông điệp mạnh mẽ về sự cần thiết phải thay đổi, cải cách xã hội, xây dựng một hệ thống quan chức thực sự công minh, tài giỏi, làm việc vì lợi ích chung của xã hội, chứ không phải vì danh vọng và quyền lực cá nhân.

Tóm lại, "Lễ xướng danh Đinh Dậu" là một bài thơ trào phúng sắc bén của Phan Khôi, phê phán sâu sắc những thói hư tật xấu trong xã hội phong kiến, đặc biệt là sự giả dối, quan liêu trong bộ máy quan chức. Bài thơ không chỉ gây ấn tượng mạnh mẽ nhờ sự mỉa mai hài hước, mà còn phản ánh sự bất bình của tác giả đối với sự bất công và sự tha hóa trong xã hội.