26/12/2024
26/12/2024
Bài thơ "Tiến sĩ giấy" của Nguyễn Khuyến là một tác phẩm thể hiện sự châm biếm sâu sắc đối với những người chỉ có danh vị mà không có tài năng thực sự. Qua đó, tác giả phản ánh hiện tượng những người mang danh "tiến sĩ giấy" – những người có bằng cấp nhưng không có thực học và không xứng đáng với danh hiệu của mình.
Bài thơ mở đầu bằng hình ảnh của một người tiến sĩ có đầy đủ các yếu tố biểu tượng cho sự cao quý, như "cờ", "biển", "cận đại", nhưng những thứ này chỉ là vẻ ngoài hào nhoáng mà không phản ánh đúng thực chất bên trong. Hình ảnh "cờ, biển" ám chỉ những biểu tượng của khoa cử, quyền lực trong xã hội cũ, mà ở đó, danh hiệu "tiến sĩ" được coi là biểu tượng của trí thức, uy quyền. Tuy nhiên, tác giả muốn phê phán rằng, mặc dù có đầy đủ những yếu tố bề ngoài của một người đỗ đạt, nhưng thực chất họ không có tài năng gì nổi bật, chỉ là vỏ bọc bên ngoài.
Tiếp theo, tác giả chỉ ra sự giả tạo trong những người này qua câu "Mảnh giấy làm nên thần giáp bảng", khi "mảnh giấy" (bằng cấp) không thể làm nên một "thần giáp bảng" (một tiến sĩ thực sự). Nguyễn Khuyến sử dụng hình ảnh này để chỉ ra rằng bằng cấp không có giá trị thực nếu không đi đôi với tài năng. Đồng thời, tác giả cũng dùng hình ảnh "nét son điểm rõ mặt văn khôi" để chỉ rằng những người này chỉ được công nhận nhờ vào những thủ tục, giấy tờ, và vẻ bề ngoài, chứ không phải vì thực sự có học thức, tài năng.
Bài thơ tiếp tục mỉa mai những người tiến sĩ "giấy" qua hình ảnh "Tấm thân xiêm áo sao mà nhẹ?", với câu hỏi này, tác giả muốn chỉ trích rằng những người này chỉ mặc "xiêm áo" mà không có thực chất bên trong, giống như những chiếc áo quyền lực, những bộ quần áo đẹp đẽ chỉ là lớp vỏ bên ngoài mà không có giá trị đích thực. "Cái giá khoa danh ấy mới hời!" là một lời mỉa mai đanh thép, cho rằng cái giá của khoa danh chỉ là một trò lừa dối, không đáng giá.
Cuối cùng, Nguyễn Khuyến dùng hình ảnh "Ghế tréo, lọng xanh ngồi bảnh choẹ" để chỉ sự giả tạo trong sự phô trương, quyền lực. Những người tiến sĩ này dù không có thực tài nhưng vẫn ngồi trong "ghế tréo", đội "lọng xanh", hưởng thụ quyền lực, giống như những người thực sự có tài, có đức. Tuy nhiên, tác giả khẳng định, tất cả chỉ là "đồ chơi", tức là những thứ không có giá trị thật sự, chỉ là phô trương, là sự giả dối.
Qua bài thơ này, Nguyễn Khuyến bày tỏ thái độ phê phán sâu sắc đối với sự giả dối trong xã hội phong kiến, nơi mà danh vọng, bằng cấp được đánh giá quá cao mà không chú trọng đến thực tài. Tác giả cũng lên án những kẻ chỉ sống dựa vào danh lợi mà không có cống hiến thật sự cho xã hội. Bài thơ vừa là một lời cảnh tỉnh, vừa là một sự lên án mạnh mẽ đối với sự mục nát của xã hội phong kiến thời bấy giờ.
26/12/2024
Nếu bạn muốn hỏi bài tập
Các câu hỏi của bạn luôn được giải đáp dưới 10 phút
CÂU HỎI LIÊN QUAN
Top thành viên trả lời