Xuân Diệu (1916-1985) là nhà thơ lớn của nền văn học hiện đại Việt Nam. Ông có mặt trong phong trào Thơ mới từ những ngày đầu tiên với tập thơ "Thơ thơ", xuất bản năm 1938. Với quan niệm sống mới mẻ, táo bạo cùng sự đổi mới về thi pháp, ông đã khẳng định tài năng và tên tuổi của mình trên diễn đàn thơ ca đương thời. Bài thơ "Vội Vàng" trích trong tập "Thơ thơ" thể hiện rõ nét tư tưởng ấy của ông. Đặc biệt, khổ thơ thứ hai đã làm nổi bật lên điều đó.
Mở đầu bài thơ, Xuân Diệu bộc lộ trực tiếp ước muốn của mình:
Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi.
Nhà thơ muốn đoạt quyền của tạo hóa để giữ lại vẻ đẹp của thiên nhiên đất trời. Điệp ngữ "tôi muốn" kết hợp với các động từ mạnh "tắt", "buộc" đã nhấn mạnh khao khát mãnh liệt của thi sĩ. Tác giả muốn tắt nắng để màu sắc không bị phai mờ, muốn buộc gió để hương thơm không trở nên nhạt nhòa. Đó chính là mong muốn níu kéo thời gian, lưu giữ mãi vẻ đẹp của cuộc đời. Ước muốn ấy thật táo bạo, phi lí, vượt ra khỏi giới hạn của con người. Bởi lẽ, nắng và gió là thuộc phạm trù của tự nhiên, là quy luật của vũ trụ mà con người không thể thay đổi. Nhưng Xuân Diệu lại dám ước mơ, dám khát khao điều đó. Điều gì khiến hồn thơ của ông trở nên táo bạo, mãnh liệt đến vậy? Phải chăng vì ông quá yêu cuộc sống nên luôn muốn lưu giữ nó ở độ tươi đẹp nhất?
Tiếp theo, nhà thơ vẽ ra bức tranh thiên nhiên mùa xuân tràn đầy sức sống:
Của ong bướm này đây tuần tháng mật
Này đây hoa của đồng nội xanh rì
Này đây lá của cành tơ phơ phất
Của yến anh này đây khúc tình si.
Bức tranh thiên nhiên được miêu tả bằng nhiều hình ảnh sinh động, hấp dẫn. Nhà thơ sử dụng biện pháp điệp ngữ "này đây" kết hợp với liệt kê "ong bướm", "hoa của đồng nội xanh rì", "lá của cành tơ phơ phất", "yến anh"... nhằm gợi mở vẻ đẹp muôn màu, muôn vẻ của thiên nhiên. Tất cả đều đang ở độ non tươi, mơn mởn, tràn đầy nhựa sống. Bức tranh ấy vừa có hình ảnh, màu sắc, âm thanh lại vừa có cả linh hồn, hơi thở. Thiên nhiên hiện lên thật sinh động, quyến rũ, ngọt ngào như mời, như gọi du khách thưởng ngoạn.
Đặc biệt, nhà thơ còn cảm nhận thiên nhiên bằng tất cả các giác quan:
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi
Mỗi buổi sớm thần Vui hằng gõ cửa
Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần
Ánh sáng ban mai được ví như cái chớp mắt của nàng thiếu nữ xinh đẹp. Mỗi khi thần Vui đến thăm, ánh bình minh rạng rỡ sẽ bừng lên, xua tan đi màn đêm u tối. Hình ảnh so sánh độc đáo "tháng giêng ngon như một cặp môi gần" đã thể hiện tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống của nhà thơ. Tháng giêng - tháng khởi đầu của một năm, cũng giống như đôi môi hồng căng tràn sức sống của người thiếu nữ. Vẻ đẹp của thiên nhiên mùa xuân được so sánh với vẻ đẹp của con người, khiến nó càng trở nên gần gũi, thân thiết hơn.
Như vậy, khổ thơ thứ hai đã góp phần thể hiện tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống mãnh liệt của nhà thơ. Từ đó, ta hiểu thêm về quan niệm sống mới mẻ, táo bạo của ông hoàng thơ tình Xuân Diệu.