Nam Bùi Giang
Bài thơ "Thu vịnh" của Nguyễn Khuyến thể hiện cảm xúc của tác giả về cảnh thu thanh bình, tĩnh lặng nhưng cũng gợi lên một sự buồn man mác.
- Cảnh thiên nhiên: Bài thơ mở đầu bằng hình ảnh "trời thu xanh ngắt mấy từng cao" và "cần trúc lơ phơ gió hắt hiu," gợi lên không gian thu yên tĩnh, trong trẻo với sắc trời xanh và tiếng gió nhẹ nhàng. Hình ảnh "nước biển trông như tầng khói phủ" làm cho không gian càng thêm mờ ảo, huyền bí. Hình ảnh "song thưa để mặc bóng trăng vào" cho thấy vẻ đẹp thanh thoát, lãng mạn của mùa thu, với ánh trăng chiếu vào qua cửa sổ.
- Cảm xúc và tâm trạng của tác giả: Tác giả tiếp tục miêu tả "mấy chùm trước giậu hoa năm ngoái," một hình ảnh gợi nhắc về thời gian trôi qua, mùa thu đến lại khiến người ta nhớ về năm trước. "Một tiếng trên không ngỗng nước nào?" là câu hỏi ẩn chứa sự hoài niệm, một chút cô đơn khi không có ai để chia sẻ khoảnh khắc ấy.
- Sự khiêm nhường của tác giả: Đoạn cuối bài thể hiện cảm xúc của tác giả khi nghĩ đến ông Đào, có thể là một người thầy hoặc người mà tác giả kính trọng. "Nhân hứng cũng vừa toan cất bút, nghĩ ra lại thẹn với ông Đào" cho thấy tác giả cảm thấy mình chưa đủ tài năng để viết nên một bài thơ xứng đáng với ông Đào, thể hiện sự khiêm nhường và sự tự vấn của tác giả về khả năng sáng tác của mình.
Tóm lại, bài thơ là sự kết hợp giữa miêu tả thiên nhiên mùa thu và cảm xúc nội tâm của tác giả, đồng thời thể hiện sự khiêm nhường và lòng kính trọng của tác giả đối với người thầy.