Các vương triều của Ấn Độ.- Vương triều hồi giáo Đê-li:

2thanh2012

Vương triều Hồi giáo Đê-li (Delhi Sultanate) là một trong những giai đoạn quan trọng trong lịch sử Ấn Độ, diễn ra từ năm 1206 đến 1526. Vương triều này đánh dấu sự chuyển mình của Ấn Độ từ một nền văn minh chủ yếu theo Ấn Độ giáo sang một xã hội có sự pha trộn giữa Ấn Độ giáo và Hồi giáo. Dưới đây là các vương triều chính của Delhi Sultanate:

1. Triều đại Mamluk (1206–1290)

• Sáng lập: Triều đại Mamluk bắt đầu khi Qutb-ud-Din Aibak, một tướng lĩnh người Turk, tự xưng là Sultan của Delhi. Aibak là người thuộc tầng lớp nô lệ, nhưng đã lên nắm quyền và trở thành người sáng lập vương triều Mamluk.
• Đặc điểm: Đây là giai đoạn đầu của Delhi Sultanate, với các lãnh thổ của vương triều trải rộng qua nhiều khu vực của Ấn Độ. Dưới sự lãnh đạo của Aibak và người kế vị như Iltutmish, triều đại Mamluk đã duy trì được quyền lực tại Delhi.
• Đặc biệt: Qutb Minar, một biểu tượng kiến trúc Hồi giáo nổi tiếng, được xây dựng trong thời kỳ này.

2. Triều đại Khilji (1290–1320)

• Sáng lập: Jalal-ud-Din Khilji là người sáng lập triều đại Khilji sau khi lên ngôi vào năm 1290. Triều đại này tiếp tục mở rộng lãnh thổ và đẩy mạnh các cuộc chinh phục.
• Đặc điểm: Triều đại Khilji nổi bật với sự cai trị mạnh mẽ của Ala-ud-Din Khilji. Dưới sự lãnh đạo của ông, Delhi Sultanate mở rộng tới vùng miền Nam Ấn Độ và có những cải cách hành chính mạnh mẽ.
• Đặc biệt: Ala-ud-Din Khilji đã xây dựng các công trình kiến trúc nổi bật như Alai Darwaza và thực hiện các cải cách quân sự và kinh tế.

3. Triều đại Tughlaq (1320–1414)

• Sáng lập: Triều đại Tughlaq được sáng lập bởi Ghiyas-ud-Din Tughlaq vào năm 1320. Đây là một trong những triều đại mạnh mẽ của Delhi Sultanate.
• Đặc điểm: Triều đại này nổi bật với các cải cách trong quản lý đất đai, nhưng cũng chứng kiến sự suy yếu do những quyết định sai lầm như chuyển thủ đô từ Delhi đến Daulatabad dưới sự lãnh đạo của Muhammad bin Tughlaq.
• Đặc biệt: Muhammad bin Tughlaq là một hoàng đế nổi tiếng với những quyết định táo bạo, nhưng không mấy thành công, bao gồm việc phát hành tiền tệ mới và thay đổi thủ đô.

4. Triều đại Sayyid (1414–1451)

• Sáng lập: Sau khi triều đại Tughlaq suy yếu, triều đại Sayyid do Khizr Khan sáng lập vào năm 1414.
• Đặc điểm: Đây là thời kỳ ngắn ngủi và khá yếu của Delhi Sultanate. Triều đại Sayyid phải đối mặt với nhiều cuộc nổi dậy và sự xâm lấn của các lực lượng bên ngoài.
• Đặc biệt: Các vua Sayyid không có đủ quyền lực để thực sự thống trị đất nước và bị hạn chế bởi sự bất ổn trong triều đình.

5. Triều đại Lodi (1451–1526)

• Sáng lập: Bahlul Lodi là người sáng lập triều đại Lodi vào năm 1451, sau khi thay thế triều đại Sayyid.
• Đặc điểm: Triều đại Lodi là triều đại cuối cùng của Delhi Sultanate, nổi bật với những cuộc chiến tranh với các vương quốc lân cận và sự gia tăng quyền lực của các quý tộc.
• Đặc biệt: Ibrahim Lodi, hoàng đế cuối cùng của triều đại, đã bị đánh bại trong trận Panipat năm 1526 bởi Babur, người sáng lập Đế quốc Mughal.

Kết thúc của Vương triều Hồi giáo Đê-li

Vương triều Hồi giáo Đê-li kết thúc vào năm 1526 khi Babur đánh bại Ibrahim Lodi trong trận Panipat, mở đầu cho sự hình thành của Đế quốc Mughal. Sự kết thúc này đánh dấu sự chuyển giao quyền lực lớn từ các vương triều Hồi giáo Đê-li sang Đế quốc Mughal, nhưng những ảnh hưởng của Delhi Sultanate vẫn còn đọng lại trong văn hóa, kiến trúc và xã hội Ấn Độ.

Ảnh hưởng và di sản

• Văn hóa và tôn giáo: Vương triều Hồi giáo Đê-li đã mang lại ảnh hưởng sâu rộng đến nền văn hóa và tôn giáo ở Ấn Độ. Hồi giáo trở thành một phần không thể thiếu trong xã hội Ấn Độ, đặc biệt trong các lĩnh vực như nghệ thuật, văn học và giáo dục.
• Kiến trúc: Các công trình kiến trúc Hồi giáo, như Qutb Minar, Alai Darwaza, và các tòa nhà khác vẫn còn tồn tại và được xem là di sản kiến trúc quan trọng của Ấn Độ.