Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở nước ta diễn ra mạnh mẽ và rõ rệt theo ba phương diện: theo ngành, theo thành phần kinh tế và theo lãnh thổ.
1. **Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành:**
- Cơ cấu ngành kinh tế trong GDP ở nước ta đang có xu hướng chuyển dịch theo hướng giảm tỉ trọng khu vực I (nông - lâm - ngư nghiệp) và tăng tỉ trọng khu vực II (công nghiệp và xây dựng). Cụ thể, tỉ trọng của khu vực I giảm từ 38,7% năm 1990 xuống còn 21,0% năm 2005, trong khi khu vực II tăng từ 22,7% lên 41,0% trong cùng thời gian. Khu vực III (dịch vụ) có tỉ trọng cao nhưng chưa ổn định. Xu hướng này phù hợp với yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
- Bên trong từng khu vực, sự chuyển dịch cũng diễn ra rõ rệt. Trong khu vực I, tỉ trọng ngành nông nghiệp giảm, trong khi tỉ trọng ngành thủy sản tăng. Tương tự, khu vực II chứng kiến sự tăng trưởng của công nghiệp chế biến và giảm tỉ trọng công nghiệp khai thác.
2. **Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo thành phần kinh tế:**
- Cơ cấu kinh tế theo thành phần đang chuyển dịch từ tỉ trọng của kinh tế Nhà nước giảm (từ 29,3% năm 2010 xuống 21,2% năm 2021) sang tăng tỉ trọng của kinh tế ngoài Nhà nước (từ 43% lên 50,1%) và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (từ 15,2% lên 20%).
- Sự chuyển dịch này phản ánh việc áp dụng đường lối phát triển nền kinh tế nhiều thành phần, tăng cường mở cửa và hội nhập với nền kinh tế thế giới. Kinh tế Nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong các ngành then chốt, trong khi khu vực ngoài Nhà nước và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài đóng góp vào tăng trưởng và thu hút đầu tư.
3. **Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo lãnh thổ:**
- Sự chuyển dịch này thể hiện qua việc hình thành các vùng động lực kinh tế, vùng chuyên canh nông nghiệp, và các khu công nghiệp tập trung, khu chế xuất. Chẳng hạn, vùng Đông Nam Bộ trở thành vùng phát triển công nghiệp mạnh mẽ với tỉ trọng công nghiệp lớn nhất cả nước.
- Các vùng kinh tế trọng điểm như vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc, miền Trung và phía Nam được hình thành để phát huy lợi thế của từng vùng, từ đó đóng góp vào sự phát triển kinh tế chung của đất nước.
Tóm lại, sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở nước ta thể hiện rõ nét qua các ngành kinh tế, thành phần kinh tế và phân bố lãnh thổ, điều này không chỉ giúp tăng trưởng kinh tế mà còn thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.