phần:
câu 1: Nhân vật trữ tình trong bài thơ là "ta".
câu 2: Trong bài thơ, nhân vật trữ tình đã nhớ những điều: Mùa thu, giọng nói của người yêu, cơn giông trong suốt, tiếng kêu xé lòng, cơn mưa rào, mái tóc rũ buồn mệt mỏi, cánh diều vàng cháy, ánh trăng, mặt hồ Tây...
câu 3: Các từ láy được sử dụng trong đoạn trích trên là: mềm mại, thật nhẹ nhàng, thật chậm, rủ buồn, mệt mỏi, bén lửa, rập rờn, rền, loang loáng, len lén. Tác giả sử dụng những từ láy này để miêu tả trạng thái cảm xúc của nhân vật trữ tình khi đứng trước khung cảnh thiên nhiên mùa thu. Những từ láy "mềm mại", "nhẹ nhàng" gợi tả sự dịu dàng, thanh tao của mùa thu; "rủ buồn", "mệt mỏi" thể hiện tâm trạng u sầu, chán chường của người đang yêu; "bén lửa", "rập rờn" diễn tả sự rực rỡ, lung linh của ánh trăng; "rền", "loăng loáng" mô phỏng âm thanh và hình ảnh của nước hồ Tây; "len lén" tạo nên không khí bí ẩn, huyền ảo cho khung cảnh mùa thu. Việc sử dụng các từ láy góp phần tăng sức gợi hình, gợi cảm cho ngôn ngữ, giúp người đọc dễ dàng hình dung được vẻ đẹp của mùa thu và tâm trạng của nhân vật trữ tình. Đồng thời, nó cũng thể hiện tài năng nghệ thuật của tác giả Nguyễn Bình Phương trong việc sử dụng ngôn ngữ để tạo nên một bức tranh mùa thu đầy ấn tượng.
câu 4: Câu thơ "ngày nào ngó cơn giông trong suốt" là một hình ảnh ẩn dụ cho những kỷ niệm đẹp đẽ của tình yêu. Cơn giông thường được coi là biểu tượng của sự dữ dội, hỗn loạn, nhưng ở đây nó lại được miêu tả là "trong suốt", gợi lên cảm giác thanh tao, tinh khiết. Điều này có thể ám chỉ rằng dù trải qua bao nhiêu khó khăn, thử thách, tình yêu vẫn giữ nguyên vẻ đẹp ban đầu của nó. Hình ảnh "ta cầm tay ta hôn nhau tựa hoa nở" thể hiện sự dịu dàng, lãng mạn của tình yêu. Hoa nở là biểu tượng của sự sinh sôi, nảy nở, tượng trưng cho sự khởi đầu mới mẻ, tươi đẹp. Hành động "cầm tay" và "hôn nhau" thể hiện sự gắn bó, yêu thương sâu sắc giữa hai người. Cụm từ "thật nhẹ nhàng, thật chậm" nhấn mạnh sự êm đềm, tĩnh lặng của khoảnh khắc đó. Nó gợi lên cảm giác thư thái, an nhiên, không vướng bận bởi bất cứ điều gì. Tóm lại, đoạn thơ trên thể hiện niềm tin vào sức mạnh bền bỉ của tình yêu, đồng thời khẳng định giá trị của những giây phút bình yên, hạnh phúc bên cạnh người mình yêu thương.
câu 5: Tình cảm của tác giả đối với mùa thu được thể hiện trong bài thơ là sự yêu mến, trân trọng vẻ đẹp của thiên nhiên, đất trời khi bước sang thu.
phần:
câu 1: 1. Yêu cầu về kĩ năng: - Biết cách làm một bài văn nghị luận xã hội; bố cục rõ ràng, lập luận chặt chẽ, diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi chính tả, dùng từ và ngữ pháp. 2. Yêu cầu về kiến thức: HS có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau: * Giới thiệu tác giả, tác phẩm: Nguyễn Bình Phương là nhà thơ trưởng thành trong thời kì đổi mới. Thơ ông mang đậm chất suy tư, triết lí với những hình ảnh vừa gần gũi, quen thuộc vừa lạ lẫm, bất ngờ. Bài thơ Mùa thu đầu tiên được in trong tập thơ Người đàn bà góa trên đảo, xuất bản năm 1985. * Cảm nhận chung về bài thơ: Bài thơ đã gợi lên bức tranh mùa thu đẹp đẽ, nên thơ mà cũng rất đỗi buồn bã, hiu quạnh. Từ đó, bộc lộ tình yêu thiên nhiên, đất nước cùng nỗi nhớ quê hương da diết của nhân vật trữ tình. * Phân tích, đánh giá nội dung, nghệ thuật của bài thơ: - Bức tranh mùa thu hiện lên qua những câu thơ đầu tiên thật đẹp đẽ, nên thơ: + Không gian mùa thu rộng lớn, mênh mông với bầu trời cao xanh ngắt, dòng sông êm đềm trôi xuôi, cánh chim di trú bay về phương Nam tránh rét. + Cảnh sắc mùa thu tươi sáng, rực rỡ với màu vàng của lá ngô, hoa cúc. + Âm thanh của tiếng chim kêu như tiếng ốc vang vọng khắp núi rừng. - Tuy nhiên, ẩn sau vẻ đẹp ấy là sự hoang vắng, lạnh lẽo đến nao lòng: + Hình ảnh "núi vẫn chưa mọc cỏ" cho thấy sự cằn cỗi, trơ trọi của cảnh vật. + Câu hỏi tu từ "Ai hay, nghìn núi non còn mọc?" thể hiện tâm trạng hoài nghi, băn khoăn của con người trước cuộc sống. - Nỗi nhớ quê hương da diết của nhân vật trữ tình: + Nhân vật trữ tình nhớ về những kỉ niệm tuổi thơ gắn bó với quê hương. + Nhớ về những món ăn dân dã, giản dị nhưng vô cùng thơm ngon, hấp dẫn. + Nhớ về những người thân yêu đang ngày đêm mong ngóng mình trở về. * Đánh giá chung: - Về nội dung: Bài thơ đã khắc họa thành công bức tranh mùa thu đẹp đẽ, nên thơ nhưng cũng rất đỗi buồn bã, hiu quạnh. Đồng thời, bộc lộ tình yêu thiên nhiên, đất nước cùng nỗi nhớ quê hương da diết của nhân vật trữ tình. - Về nghệ thuật: + Sử dụng ngôn ngữ giàu sức gợi hình, biểu cảm. + Xây dựng hình ảnh thơ độc đáo, ấn tượng. + Giọng điệu thơ tha thiết, da diết. * Liên hệ, mở rộng: - Bài thơ Mùa thu đầu tiên là một trong những tác phẩm tiêu biểu của Nguyễn Bình Phương. Tác phẩm đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bạn đọc bởi những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật. - Bài học rút ra: Mỗi người cần biết trân trọng những gì mình đang có, nhất là gia đình, quê hương. Hãy dành thời gian để quan tâm, chăm sóc những người thân yêu và luôn hướng về cội nguồn.