phân tích bài thơ trào phúng bài bạn đến chơi nhà(dài)

Nguyễn Khuyến là một nhà thơ lớn của dân tộc. Một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông là Bạn đến chơi nhà. Bài thơ đã ca ngợi tình bạn chân thành, thắm thiết.

Câu đầu tiên của bài thơ như một lời chào cởi mở, hồ hởi:
Đã bấy lâu nay bác tới nhà
Trải qua biết mấy nắng mưa/ Đã bấy lâu nay có lẽ trên mười ngày, bởi dăm bữa trước hoặc vài ba tuần sau, tác giả còn ước chừng thời gian bạn đến thăm nhà mình bằng cụm từ "bấy lâu". Cụm từ ấy thể hiện sự nhớ nhung, mong chờ ngày gặp lại người bạn thân thiết. Từ "bác" vừa tạo nên sự gần gũi giữa những người bạn, vừa thể hiện sự trân trọng, kính mến đối với bạn. Câu thơ đầu tiên giống như một lời chào mừng đầy thân mật, hồ hởi của tác giả khi bạn đến thăm nhà.

Sau lời chào hỏi là lời giãi bày về chuyện không có gì tiếp bạn:
Trẻ thời đi vắng chợ thời xa
Ao sâu nước cả khôn chài cá
Vườn rộng rào thưa khó đuổi gà
Cải chửa ra cây cà mới nụ
Bầu vừa rụng rốn mướp đương hoa
Đầu trò tiếp khách trầu không có

Những câu thơ tiếp theo cho thấy hoàn cảnh éo le, trớ trêu. Khi bạn đến chơi, cháu thì đi vắng, muốn mua ít đồ tiếp bạn mà chợ lại xa. Trong nhà có rau dưa, trái cây nhưng tất cả đều chưa thể ăn được: rau thì đang còn non, cà mới ra nụ, bầu vừa rụng rốn, mướp đang đơm hoa, thậm chí miếng trầu - thứ thiết yếu nhất để tiếp đãi bạn cũng không có. Những hình ảnh bình dị, thân thuộc hàng ngày càng trở nên hài hước hơn bao giờ hết. Tác giả sử dụng biện pháp liệt kê, nói quá kết hợp với giọng điệu vui vẻ nhằm nhấn mạnh rằng chẳng có cái gì để tiếp bạn cả. Nhưng thực chất đây chỉ là cách nói vui đùa của nhà thơ.

Mặc dù không có bất cứ món gì để tiếp bạn nhưng tác giả vẫn rất vui vẻ, hạnh phúc:
Bác đến chơi đây ta với ta

Câu thơ cuối cùng vang lên thật độc đáo. Cách dùng từ "ta với ta" vốn rất phổ biến trong thơ xưa: "Ta với ta" (Qua đèo ngang - Bà Huyện Thanh Quan), "Một mình mình biết một mình mình hay" (Tự tình II - Hồ Xuân Hương). Tuy nhiên, ở hai bài thơ của Bà Huyện Thanh Quan và Hồ Xuân Hương, cụm từ này thể hiện nỗi buồn, sự cô đơn, trống vắng. Còn trong thơ Nguyễn Khuyến, đó là sự đồng hành về tâm hồn, tình cảm giữa chủ và khách. Bác đã đến chơi nhà, vậy là đủ rồi. Không cần phải chuẩn bị cao lương mỹ vị hay mâm cao cỗ đầy, chỉ cần có nhau thôi. Đó chính là niềm vui, niềm hạnh phúc lớn lao nhất của cuộc đời. Tình bạn tri kỉ vượt lên trên mọi giá trị vật chất tầm thường.

Bài thơ Bạn đến chơi nhà là một bài thơ hay viết về tình bạn. Qua bài thơ, em càng thêm yêu quý và khâm phục tài năng của nhà thơ Nguyễn Khuyến.