Đề 1: Phân tích đoạn trích "Chị Em Thúy Kiều" của Nguyễn Du. Đoạn trích đã khắc họa rõ nét chân dung tuyệt mĩ của chị em Thúy Kiều, ca ngợi vẻ đẹp, tài năng và dự cảm về kiếp người tài hoa bạc mệnh của Thúy Kiều. Đây là một trong những đoạn thơ hay nhất trong "Truyện Kiều".
đoạn trích nằm ở phần mở đầu của tác phẩm, giới thiệu gia cảnh của Kiều. Mở đầu đoạn trích là bức tranh tả vẻ đẹp của chị em Thúy Kiều trong ngày xuân: "Ngày xuân con én đưa thoi Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi Cỏ non xanh tận chân trời Cành lê trắng điểm một vài bông hoa." Bức tranh thiên nhiên ngày xuân được tác giả vẽ lên thật tươi tắn, sinh động. Trên nền trời cao là đàn chim én bay lượn nhịp nhàng như thoi đưa. Mặt đất là thảm cỏ non trải rộng tới chân trời. Trên nền cỏ xanh tươi ấy là những bông hoa lê trắng xóa. Chỉ bằng vài nét chấm phá đơn sơ, Nguyễn Du đã tạo nên bức tranh xuân vừa mang nét cổ điển như thi đề xưa kia "thi trung hữu hoạ"; vừa mang nét hiện đại bởi màu sắc rất riêng: màu xanh non của cỏ, màu trắng của hoa lê. Hai gam màu tương phản đặt cạnh nhau càng tôn lên nét tươi mát, thanh khiết của mùa xuân. Trong không gian tràn đầy sức sống ấy, hai chị em Thúy Kiều đang độ tuổi xuân sắc "du xuân" ngắm cảnh. Bốn câu tiếp theo, tác giả tập trung miêu tả vẻ đẹp của Thúy Vân: "Vân xem trang trọng khác vời Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang Hoa cười ngọc thốt đoan trang Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da." Vẻ đẹp của nàng Vân được tác giả sử dụng bút pháp ước lệ tượng trưng để miêu tả qua các hình ảnh ẩn dụ như khuôn trăng, nét ngài, mây, tuyết, hoa, ngọc,... Nàng có vẻ đẹp hài hoà với thiên nhiên, toát lên vẻ sang trọng, quí phái. Nhà thơ sử dụng biện pháp tu từ liệt kê, nhân hoá để diễn tả vẻ đẹp của nàng Vân. Tác giả dùng những từ ngữ "trang trọng", "đầy đặn", "nở nang", "đoan trang" gợi vẻ đẹp phúc hậu, dịu dàng, đứng đắn của nàng. Vẻ đẹp của nàng khiến thiên nhiên phải "thua, nhường". Chân dung của nàng Vân được tác giả tập trung miêu tả ở gương mặt, nét mày, làn da, mái tóc. Đó đều là những chi tiết tiêu biểu cho vẻ đẹp của người phụ nữ. Qua đó, chúng ta thấy được sự khéo léo, tinh tế trong ngòi bút miêu tả của Nguyễn Du. Ông chỉ cần vài nét phác hoạ nhưng đã vẽ ra trước mắt người đọc chân dung của nàng Vân với vẻ đẹp sáng ngời. Sau khi miêu tả vẻ đẹp của Thúy Vân, tác giả tiếp tục miêu tả vẻ đẹp của Thúy Kiều: "Kiều càng sắc sảo mặn mà So bề tài sắc lại là phần hơn Làn thủy tinh, nét xuân sơn Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh Một mai nghiêng nước nghiêng thành Sắc đành đòi một tài đành hoạ hai." Khác với việc miêu tả vẻ đẹp của Thúy Vân, khi tả Thúy Kiều, tác giả chỉ tập trung vào đôi mắt - cửa sổ tâm hồn của mỗi người. Đôi mắt của nàng đẹp đến nỗi thiên nhiên phải đố kị, ghen ghét: "Làn thu thuỷ, nét xuân sơn". Đôi mắt của nàng trong sáng, long lanh như làn nước mùa thu; đôi lông mày thanh tú như dáng núi mùa xuân. Chính vẻ đẹp đó đã khiến cho thiên nhiên phải ghen ghét, đố kỵ. Không chỉ vậy, vẻ đẹp của nàng còn vượt ra khỏi mọi khuôn khổ tầm thường để đạt đến mức độ tuyệt đỉnh, hoàn hảo. Vẻ đẹp đó khiến cho tạo hóa phải ghen ghét, đố kị. Điều đó cũng dự báo về một cuộc đời đầy sóng gió, trắc trở của nàng Kiều. Nếu như vẻ đẹp của Thúy Vân khiến cho thiên nhiên phải "thua, nhường" thì vẻ đẹp của Thúy Kiều khiến cho thiên nhiên phải "ghen, hờn". Chính điều này đã dự báo trước số phận của hai chị em sẽ trái ngược nhau. Nếu Thúy Vân có cuộc đời bình lặng, êm đềm thì Thúy Kiều sẽ phải chịu nhiều bất hạnh, đau khổ. Như vậy, thông qua việc miêu tả vẻ đẹp của chị em Thuý Kiều, tác giả Nguyễn Du đã ngầm dự báo số phận của họ. Người con gái nào càng đẹp người đó sẽ gặp nhiều bất hạnh, sóng gió.