Ẩn dụ là gì

Ẩn dụ là một biện pháp tu từ được sử dụng để gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên của sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng nhằm tăng sức gợi hình và gợi cảm cho diễn đạt.

Phân loại ẩn dụ:

- Ẩn dụ hình thức: Dựa trên sự giống nhau về hình thức bên ngoài giữa hai đối tượng. Ví dụ: "Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi" (Nguyễn Duy). Ở đây, "mặt trời" được dùng để chỉ hạt bắp vì chúng đều tròn trịa, vàng ươm.
- Ẩn dụ cách thức: Dựa trên sự giống nhau về cách thức thực hiện hành động hoặc trạng thái giữa hai đối tượng. Ví dụ: "Ăn quả nhớ kẻ trồng cây". Ở đây, "ăn quả" ám chỉ việc hưởng thụ thành quả lao động, còn "trồng cây" ám chỉ công lao tạo ra thành quả đó.
- Ẩn dụ phẩm chất: Dựa trên sự tương đồng về phẩm chất, tính cách giữa hai đối tượng. Ví dụ: "Mẹ tôi mái tóc bạc/ Mẹ tôi lưng đã còng" (Trần Đăng Khoa). Ở đây, "bạc" và "còng" là những đặc điểm của tuổi già, được dùng để miêu tả mẹ.
- Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: Dựa trên sự kết hợp các giác quan khác nhau để tạo nên hiệu quả nghệ thuật độc đáo. Ví dụ: "Tiếng suối trong như tiếng hát xa" (Hồ Chí Minh). Ở đây, tác giả sử dụng thính giác để miêu tả âm thanh của suối, nhưng lại so sánh với "tiếng hát", vốn là âm thanh được cảm nhận bởi thính giác.

Hiệu quả nghệ thuật của ẩn dụ:

- Tăng sức gợi hình, giúp người đọc dễ dàng hình dung được hình ảnh được miêu tả.
- Tăng sức gợi cảm, làm cho lời văn thêm sinh động, hấp dẫn, giàu ý nghĩa.
- Tạo ấn tượng mạnh mẽ, gây chú ý cho người đọc.