Nam Cao là một nhà văn hiện thực lớn trước Cách mạng tháng Tám. Ông có nhiều đóng góp quan trọng cho sự hoàn thiện phong cách truyện ngắn và tiểu thuyết Việt Nam ở nửa đầu thế kỷ XX. Trong các tác phẩm của mình, ông luôn thể hiện tấm lòng yêu thương sâu sắc đối với những người nông dân nghèo khổ bị vùi dập trong xã hội cũ. Chí Phèo là một kiệt tác trong văn xuôi Việt Nam hiện đại của nhà văn Nam Cao viết vào năm 1941. Truyện kể về cuộc đời của một người cùng khổ: Chí Phèo, một đứa trẻ mồ côi bị bỏ rơi trong chiếc lò gạch cũ, được người làng nhặt về nuôi, đi ở hết nhà này đến nhà nọ. Đến năm hai mươi tuổi, hắn làm canh điền cho Bá Kiến. Vì ghen tuông vô cớ, Bá Kiến đẩy anh vào tù. Bảy tám năm sau, khi trở về làng, mặt mày Chí Phèo đã biến dạng, trở thành kẻ lưu manh, liều lĩnh nhất trong làng. Hắn trở thành tay sai đắc lực cho Bá Kiến để kiếm sống và trả thù. Cuộc sống của hắn chìm trong cơn say triền miên. Rồi một đêm trăng sáng, trong lúc say rượu, hắn gặp Thị Nở - người đàn bà xấu xí, ngẩn ngơ, kém may mắn trong tình duyên... Họ ăn nằm với nhau như vợ chồng rồi ngủ quên dưới ánh trăng. Sáng hôm sau, Thị Nở tỉnh dậy, thấy Chí Phèo đang ngủ ngon lành, bỗng cảm thấy một nỗi buồn tê tái đến tận đáy lòng. Thị nhìn nhanh từ cái đầu không tóc đến cái bộ râu ria chi chít và cảm thấy một nỗi tức giận vô cớ. Thị nghĩ đến bà cô thị, rồi lại nghĩ đến cái lò gạch vắng teo ngoài bờ sông. Một tiếng chim kêu đột ngột cất lên ngoài cửa sổ khiến Thị giật nảy mình. Thị vội vàng mặc quần áo vào, xách cái nồi cơm còn nguyên ra khỏi nhà. Còn Chí Phèo thì vẫn chưa tỉnh rượu. Khi nhận ra mọi chuyện, hắn ngồi dậy, mắt trợn ngược, miệng ngáp dài, ôm lấy mặt khóc rưng rức. Lần đầu tiên, hắn ý thức được rằng mình đã già, đã đứng bên kia dốc cuộc đời, nhưng lại cô độc. Giờ đây, hắn mới thèm lương thiện, nhưng ai cho hắn lương thiện? Những lời nói ấy cứ xoáy sâu vào tâm trí hắn, khiến hắn đau đớn khôn nguôi. Từ đó, hắn quyết định tìm giết chết Bá Kiến và tự sát. Cái chết của Chí Phèo gây chấn động dư luận cả làng Vũ Đại. Tất cả đều ngạc nhiên vì không biết tại sao hắn lại dám giết chết Bá Kiến. Chỉ có Chí Phèo mới hiểu rõ hành động của mình. Hắn đã đâm chết Bá Kiến và cũng tự kết liễu đời mình bởi vì giờ đây, hắn chỉ còn một lựa chọn duy nhất là phải giết chết con quỷ dữ của làng Vũ Đại để cứu rỗi linh hồn mình. Sau khi giết Bá Kiến, Chí Phèo đã dùng dao đâm cổ tự tử. Người ta không biết rõ nguyên nhân gì khiến hắn hành động như vậy, chỉ biết rằng hắn đã chết trên đường đến bệnh viện. Cái chết của Chí Phèo mang tính chất bi thảm, đầy oan ức. Đó là cái chết của một con người đã bị hủy hoại về nhân hình lẫn nhân tính. Chí Phèo chính là nạn nhân đáng thương của xã hội phong kiến tàn bạo. Qua nhân vật Chí Phèo, nhà văn Nam Cao đã phản ánh chân thực và sinh động bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người của người nông dân nghèo khổ. Đồng thời, ông cũng bày tỏ niềm cảm thông, xót xa trước số phận bất hạnh của họ.