Diệu Linh
Nguyễn Quang Thiều, một trong những nhà thơ tiêu biểu của văn học Việt Nam đương đại, luôn được biết đến với những tác phẩm đậm chất nhân văn, gần gũi với cuộc sống đời thường. Trong bài thơ "Những người đàn bà gánh nước sông", ông đã vẽ nên một bức tranh chân thực nhưng đầy xúc động về những người phụ nữ nghèo khổ, lam lũ mà kiên cường trong cuộc sống mưu sinh khắc nghiệt.
Ngay từ những dòng thơ đầu tiên, hình ảnh đôi chân xương xẩu, móng dài đen toét hiện lên như một dấu ấn khó quên về những người phụ nữ vùng quê nghèo. Những so sánh gần gũi, dân dã như "móng chân gà mái" không chỉ làm bật lên nỗi nhọc nhằn của họ mà còn gợi cảm giác xót xa, đồng cảm. Suốt "ba mươi năm, ba mươi năm và nửa đời" gắn bó với dòng sông, những người đàn bà ấy vẫn âm thầm lặng lẽ gánh nước, mang theo cả những vất vả của cuộc đời.
Không chỉ là những chi tiết tả thực, bài thơ còn khắc họa sâu sắc sức mạnh nội tâm và tinh thần kiên cường của những người phụ nữ ấy. Dẫu cho đôi bàn tay đã chai sạn, bấm sâu vào đầu đòn gánh, họ vẫn bước đi. Hình ảnh "bàn tay kia bấu vào mây trắng" như một biểu tượng đầy chất thơ, thể hiện ước mơ vượt thoát khỏi cảnh đời khốn khó. Qua đó, Nguyễn Quang Thiều không chỉ ca ngợi sự chịu đựng, hy sinh mà còn nhấn mạnh khát vọng sống bền bỉ, mãnh liệt của những người phụ nữ quê hương.
Bên cạnh hình ảnh những người đàn bà, tác giả còn lồng ghép bức tranh cuộc sống nơi làng quê ven sông, với những người đàn ông ra khơi "mang cần câu và con mưa biển". Những người ở lại là các bà, các mẹ, vừa nuôi con, vừa gánh vác mọi lo toan nơi đất liền. Qua cách miêu tả, tác giả nhấn mạnh rằng, sự lam lũ của người phụ nữ không chỉ nằm ở công việc thường nhật mà còn ở gánh nặng tinh thần – sự hy sinh thầm lặng vì gia đình.
Đặc biệt, bài thơ để lại ấn tượng sâu sắc nhờ hình ảnh dòng sông – nơi khởi nguồn của mọi vất vả, nhưng đồng thời cũng là biểu tượng cho cuộc sống. Những "chiếc phao ngổn ngang" hay cảnh "sóng gục mặt vào bờ đất lặn đi" dường như cũng chất chứa nỗi niềm, sự đồng cảm với những phận người khổ cực.
Nguyễn Quang Thiều, qua bài thơ này, đã gửi gắm một thông điệp sâu sắc: hãy trân trọng những giá trị giản dị và cao quý của cuộc sống, đặc biệt là những hy sinh âm thầm của những người phụ nữ. "Những người đàn bà gánh nước sông" không chỉ là bài thơ về sự khổ đau mà còn là bản ca về sự kiên cường, bất khuất và niềm tin vào một ngày mai tươi sáng hơn.
---