Nội dung bao quát của văn bản là câu chuyện về lần gặp gỡ của chàng trai với lão Nhiệm Bình, nghe ông kể về những câu chuyện li kì mà mình đã từng gặp trong các lần đi biển. Nhan đề truyện góp phần thể hiện sự tò mò, hấp dẫn của câu chuyện mà người đàn ông trong văn bản muốn kể cho chàng trai nghe.
Kẻ bảng theo mẫu sau và điền thông tin phù hợp:
Phần
Sự kiện
Cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật
Phần 1 (Chuyện chàng trai đến thăm lão Nhiệm Bình):
- Chàng trai bày tỏ mong muốn được nghe một câu chuyện hải hồ.
- Lão Nhiệm Bình đồng ý và bắt đầu kể lại câu chuyện cũ.
+ Nhân vật “tôi”: háo hức, thích thú trước lời kể của ông lão.
+ Lão Nhiệm Bình: hào hứng, say sưa kể lại câu chuyện cũ.
Phần 2 (Chuyện chiếc thuyền trong ngày giông bão):
- Chiếc thuyền của ông Phó Nhụy ra khơi vào một ngày sóng lớn.
- Con thuyền gặp phải cơn giông tố kinh khủng, bị chìm ngoài khơi.
- Những người trên thuyền gặp nhiều điều kỳ lạ khi đang lênh đênh trên biển.
+ Ông Phó Nhụy và những người trên thuyền: lo lắng, sợ hãi trước tình cảnh nguy hiểm.
+ Người chết đuối: oán trách, giận dữ vì cái chết oan uổng.
+ Người còn sống sót: may mắn thoát nạn nhưng vẫn ám ảnh bởi những điều kỳ lạ.
Việc lựa chọn người kể chuyện ngôi thứ nhất và điểm nhìn hạn tri của nhân vật giúp cho câu chuyện trở nên chân thực hơn, tăng tính thuyết phục cho những điều phi thường được kể trong truyện. Đồng thời, nó cũng thể hiện được quan niệm của con người về cõi âm và mối liên hệ giữa cõi dương và cõi âm.
Quan niệm về cõi âm và mối liên hệ giữa cõi dương và cõi âm của chàng trai và những người dân làng chài trong văn bản Chiều sương có những nét tương đồng và khác biệt. Cả hai đều cho rằng cõi âm và cõi dương có mối liên hệ mật thiết với nhau, có thể giao hòa với nhau. Tuy nhiên, chàng trai có xu hướng tin vào những điều huyền bí, siêu nhiên, còn những người dân làng chài thì có vẻ thực tế hơn, họ chỉ tin vào những gì mắt thấy tai nghe. Điều này được thể hiện qua những chi tiết cụ thể trong văn bản. Chẳng hạn, khi nghe ông lão kể về những điều kỳ lạ xảy ra trên biển, chàng trai rất tin tưởng và háo hức muốn nghe thêm. Còn những người dân làng chài thì lại cho rằng đó chỉ là những điều hoang đường, không có thật.
Tác dụng của việc đan xen các yếu tố thực và ảo trong văn bản Chiều sương là tạo nên một không khí vừa huyền bí, vừa gần gũi, ấm áp. Các yếu tố thực như thiên nhiên khắc nghiệt, con người dũng cảm, kiên cường,... kết hợp với các yếu tố ảo như hồn ma, tiếng hát, tiếng gõ mõ,... khiến cho câu chuyện trở nên sinh động, hấp dẫn và giàu sức gợi.
Nhận định trên là đúng đắn. Truyện Chiều sương chủ yếu viết về "ma", về "thuyền ma", về tai ương nơi biển cả và cuộc sống nhọc nhằn của người dân chaì, nhưng không gợi lên sự lạnh lẽo, ghê sợ mà vẫn toát ra một không khí gần gũi, ấm áp, lạc quan. Điều này được thể hiện qua cách xây dựng nhân vật, cách sử dụng ngôn ngữ và giọng điệu của tác giả.
Các nhân vật trong truyện đều là những người lao động bình dị, chất phác, luôn yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau. Họ đối mặt với những khó khăn, thử thách của cuộc sống bằng tinh thần lạc quan, yêu đời. Ngôn ngữ của tác giả giản dị, mộc mạc, gần gũi với đời sống thường nhật. Giọng điệu của tác giả nhẹ nhàng, trữ tình, thể hiện sự đồng cảm, sẻ chia với những nỗi vất vả, gian nan của người dân làng chài.