Câu 1
Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích là biểu cảm kết hợp với tự sự và nghị luận.
- Biểu cảm: Thể hiện rõ qua những cảm xúc như "nghẹn ngào", niềm tin "rất thật", tình yêu đối với đất nước "Đất Nước Việt Nam ơi!".
- Tự sự: Đoạn trích kể về quá trình trưởng thành "Ta lớn lên", những trải nghiệm "Dẫu trải qua cay đắng dập vùi", và những bài học từ truyện cổ tích.
- Nghị luận: Thể hiện qua những suy ngẫm, triết lý về cuộc sống, về mối quan hệ giữa con người và đất đai.
Câu 2
Chất liệu văn học dân gian hiện lên qua các hình ảnh, câu thơ sau:
- "Rằng cô Tấm cũng về làm hoàng hậu": Hình ảnh cô Tấm từ truyện cổ tích Tấm Cám, biểu tượng cho sự chiến thắng của cái thiện trước cái ác.
- "Cây khế chua có đại bàng đến đậu/ Chim ăn rồi trả ngon ngọt cho ta": Hình ảnh cây khế và chim đại bàng từ truyện cổ tích Cây Khế, thể hiện luật nhân quả, ở hiền gặp lành.
Câu 3
Biện pháp tu từ đặc sắc nhất được sử dụng trong hai câu thơ này là ẩn dụ và điệp từ.
- Ẩn dụ:
- "Đất đai cỗi cằn" ẩn dụ cho những khó khăn, gian khổ, thử thách trong cuộc sống.
- "Người sẽ nở hoa" ẩn dụ cho sức sống, nghị lực, khả năng vượt khó và vươn lên của con người.
- "Hoa của đất" ẩn dụ cho thành quả, kết quả tốt đẹp mà con người đạt được nhờ sự nỗ lực, cố gắng.
- "Người trồng cây dựng cửa" ẩn dụ cho hành động xây dựng, kiến thiết đất nước.
- Điệp từ: Từ "người" được lặp lại ở cả hai câu thơ, nhấn mạnh vai trò trung tâm của con người trong việc cải tạo cuộc sống, xây dựng đất nước.
Tác dụng:
- Tạo hình ảnh thơ giàu sức gợi hình, gợi cảm.
- Thể hiện triết lý sâu sắc về mối quan hệ giữa con người và đất đai: con người sống trên đất, được đất nuôi dưỡng, và cũng chính con người làm cho đất đai thêm tươi đẹp, giàu có.
- Khẳng định niềm tin vào sức mạnh của con người, khả năng vượt qua mọi khó khăn để xây dựng cuộc sống tốt đẹp.
Câu 4
Đoạn trích gửi đến mỗi chúng ta bức thông điệp về niềm tin vào cuộc sống, vào sức mạnh của con người và tình yêu đối với đất nước. Cụ thể:
- Niềm tin vào điều tốt đẹp: Dù cuộc sống có nhiều khó khăn, thử thách ("cay đắng dập vùi", "đất đai cỗi cằn"), nhưng hãy luôn tin vào những điều tốt đẹp sẽ đến ("cô Tấm cũng về làm hoàng hậu", "chim ăn rồi trả ngon ngọt cho ta", "người sẽ nở hoa").
- Sức mạnh của con người: Con người có khả năng vượt qua mọi khó khăn, gian khổ để xây dựng cuộc sống tốt đẹp hơn ("người trồng cây dựng cửa").
- Tình yêu đất nước: Cần có tình yêu, sự gắn bó sâu sắc với đất nước, trân trọng những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.