CHUYỆN CÁI CHÙA HOANG Ở ĐÔNG TRIỀU
Nguyễn Dữ
Ðời nhà Trần, ở Đông Triều có viên quan là Văn Tư Lập đến trị huyện ấy, khổ về cái nạn trộm cắp, từ gà lợn ngỗng ngan đến cá trong ao, quả trong vườn, phàm cái gì ăn được đều bị mất hết, Tư Lập than rằng:
"Ta ở vào địa vị một viên ấp tể, không có cái minh để xét ra kẻ gian, cái cứng để chế phục kẻ ác, vì nhân nhu mà hỏng việc, chính là cái lỗi tự ta". Tư Lập cho rằng kỳ thực đó là loại ma quỷ, hưng yêu ác quái. Sau đó ông đi mời khắp các thầy phù thủy cao tay, xin bùa yểm trấn. Song càng bùa bèn trừ yểm, sự quấy quắc vẫn tệ hơn trước. Tư Lập cả sợ, họp người dân thôn lại bàn rằng:
- Các người khi trước vẫn thờ Phật rất là kính cẩn, lâu nay vì việc binh hỏa mà đèn hương lễ bái không chăm, cho nên yêu nghiệt hoành hành mà Phật không cứu giúp. Nay sao chẳng đến chùa kêu cầu với Phật, tưởng cũng là một cách quyền nghi, may có thể giúp ích cho mình. Càng ngày trộm cắp hoành hành lại vẫn dữ hơn trước. Tư Lập chẳng biết làm sao được.
(Tư Lập nhờ người bói giỏi đi tìm người trừ ma).
Tự Lập mời người ấy về huyện để ở trong nhà quán xá, giường chiếu màn đệm rất sang trọng, săn sóc kính cẩn. Người ấy nghĩ riêng mình rằng:
" Họ tiếp đãi kính cẩn với ta như thế này, chỉ vì cho ta có tài trừ quỷ. Nhưng thực thì ta chẳng có tài gì về sự đó, thế mà đi hưởng sự cung cấp của người, sao cho đành tâm. Nếu không sớm liệu trốn đi thì có ngày phải xấu hổ "
Hôm ấy mới chừng nữa đêm, thừa lúc mọi người đã ngủ say, người ấy bèn rón rén bước ra khỏi huyện lị. Khi đến phía tây cái cầu ván, bấy giờ trời tối lờ mờ, trăng khuya chưa mọc, thấy có người hình thể to lớn, hớn hở từ dưới đồng đi lên, người ấy bèn lẫn vào chỗ khuất, ngồi rình để xem họ làm trò gì. Một lát, thấy họ thò tay khoắng xuống một cái ao, rồi bất cứ vớ được cá lớn cá nhỏ,đều bỏ vào mồm nhai nuốt hết, lại nhìn nhau mà cười mà nói:
- Những con cá con ăn ngon lắm, nên ăn dè dặt mới thấy thú, há chẳng hơn những thức ăn nhạt nhẽo họ thường dâng cúng chúng mình ư ? Ðáng tiếc là đến bây giờ, chúng mình mới được biết những vị ngon ấy.
Một người cười mà nói:
- Chúng mình to đầu mà dại, bấy nay bị chúng nó lừa dối, ai lại đem cái oản, một vài lẻ gạo để lấp cái bụng ngàn cân mà đi giữ cửa cho chúng nó bao giờ.
Nếu không có những buổi như buổi hôm nay mà cứ trường chay mãi như trước thì thật là một đời sống uổng.
Một người nói:
- Tôi xưa nay vẫn ăn đồ mặn không phải ăn chay như các ông. Nhưng hiện giờ dân tình vẫn nghèo kiết, chúng nó chẳng có gì để cúng vái mình. Bụng đói miệng thèm, không biết mùi thịt là cái gì đã trải qua một thời gian khá lâu lắm, chẳng khác gì chí đức Khổng Tử ở nước Tề ba tháng không được đụng đến miếng thịt. Song đêm nay trời rét nước lạnh, khó lòng ở lâu chỗ này được, chi bằng lên quách vườn mía mà bắt chước Hổ đầu tướng quân ngày xưa .
Ðoạn rồi họ dắt nhau đi lên, vào vườn mía, ngồi nhổ trộm mà tước, mà hít. Người kia đang ngồi núp một chỗ, liền giương cung lấy cắp tên, thình lình bắn ra, tin luôn ngay được hai người. Bọn gian kêu ấm ớ mấy tiếng rồi ồ chạy cả, chừng được mấy chục bước, đều mờ khuất hết. Song lúc đó còn có thấy tiếng mắng nhau:
- Ðã bảo ngày giờ không tốt thì đừng nên đi. Không nghe lời ta bây giờ mới biết.
Người kia kêu réo ầm ĩ lên, dân làng quanh đấy giật mình tỉnh dậy, cùng đốt đèn thắp đuốc chia nhau mỗi người đi một ngả. Họ soi thấy dấu máu vấy trên mặt đất, bèn theo dấu đi về phía tây. chừng hơn nữa dặm đến một cái chùa hoang, vào thấy hai pho tượng Hộ pháp xiêu vẹo trong chùa, trên lưng mỗi tượng đều thấy một phát tên cắm vào sâu lắm. Mọi người đều lắc đầu lè lưỡi, cho là một sự lạ xưa nay chưa có bao giờ. Họ liền hẩy đổ hai pho tượng. trong lúc ấy còn nghe có tiếng nói rằng:
- Vẫn tưởng kiếm cho no bụng, ai ngờ phải đến nát thân. Nhưng bày ra mưu này là tự lão Thuỷ thần kia. Hắn là chủ mưu mà được khỏi nạn còn chúng ta theo hắn mà phải chịu vạ, thật cũng đáng phàn nàn lắm.
Rồi họ sai người đến miếu Thủy thần, thấy pho thần tượng đắp bằng đất, bỗng biến nét mặt, mặt tái đi như chàm đổ, mấy cái vảy cá vẫn còn dính lèm nhèm trên mép. Bèn lại phá hủy luôn cả pho tượng ấy.
Quan huyện Văn Tư Lập dốc hết hòm rương để trả ơn người kia chở nặng mà về. Từ đấy yêu tà tuyệt tịch không còn thấy tăm bóng đâu nữa.
Thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1. Xác định ngôi kể của câu chuyện trên.
Câu 2. Chỉ ra một số yếu tố của truyện truyền kỳ trong câu chuyện trên.
Câu 3. Nhân vật Tư Lập đã làm những việc nào cho dân chúng? Từ đó thấy được ông là người như thế nào?
Câu 4. Theo em qua việc các pho tượng bị phá hủy vì làm những điều xấu, người viết muốn nói lên điều gì?
Câu 5. Qua nhân vật Tư Lập, em hãy rút ra những bài học sâu sắc cho bản thân.

Question

CHUYỆN CÁI CHÙA HOANG Ở ĐÔNG TRIỀU
                                                                                               Nguyễn Dữ
Ðời nhà Trần, ở Đông Triều có viên quan là Văn Tư Lập đến trị huyện ấy, khổ về cái nạn trộm cắp, từ gà lợn ngỗng ngan đến cá trong ao, quả trong vườn, phàm cái gì ăn được đều bị mất hết, Tư Lập than rằng:
"Ta ở vào địa vị một viên ấp tể, không có cái minh để xét ra kẻ gian, cái cứng để chế phục kẻ ác, vì nhân nhu mà hỏng việc, chính là cái lỗi tự ta". Tư Lập cho rằng kỳ thực đó là loại ma quỷ, hưng yêu ác quái. Sau đó ông đi mời khắp các thầy phù thủy cao tay, xin bùa yểm trấn. Song càng bùa bèn trừ yểm, sự quấy quắc vẫn tệ hơn trước. Tư Lập cả sợ, họp người dân thôn lại bàn rằng:
- Các người khi trước vẫn thờ Phật rất là kính cẩn, lâu nay vì việc binh hỏa mà đèn hương lễ bái không chăm, cho nên yêu nghiệt hoành hành mà Phật không cứu giúp. Nay sao chẳng đến chùa kêu cầu với Phật, tưởng cũng là một cách quyền nghi, may có thể giúp ích cho mình. Càng ngày trộm cắp hoành hành lại vẫn dữ hơn trước. Tư Lập chẳng biết làm sao được.
 (Tư Lập nhờ người bói giỏi đi tìm người trừ ma). 
Tự Lập mời người ấy về huyện để ở trong nhà quán xá, giường chiếu màn đệm rất sang trọng, săn sóc kính cẩn. Người ấy nghĩ riêng mình rằng:
" Họ tiếp đãi kính cẩn với ta như thế này, chỉ vì cho ta có tài trừ quỷ. Nhưng thực thì ta chẳng có tài gì về sự đó, thế mà đi hưởng sự cung cấp của người, sao cho đành tâm. Nếu không sớm liệu trốn đi thì có ngày phải xấu hổ "
    Hôm ấy mới chừng nữa đêm, thừa lúc mọi người đã ngủ say, người ấy bèn rón rén bước ra khỏi huyện lị. Khi đến phía tây cái cầu ván, bấy giờ trời tối lờ mờ, trăng khuya chưa mọc, thấy có người hình thể to lớn, hớn hở từ dưới đồng đi lên, người ấy bèn lẫn vào chỗ khuất, ngồi rình để xem họ làm trò gì. Một lát, thấy họ thò tay khoắng xuống một cái ao, rồi bất cứ vớ được cá lớn cá nhỏ,đều bỏ vào mồm nhai nuốt hết, lại nhìn nhau mà cười mà nói:
    - Những con cá con ăn ngon lắm, nên ăn dè dặt mới thấy thú, há chẳng hơn những thức ăn nhạt nhẽo họ thường dâng cúng chúng mình ư ? Ðáng tiếc là đến bây giờ, chúng mình mới được biết những vị ngon ấy.
Một người cười mà nói:
- Chúng mình to đầu mà dại, bấy nay bị chúng nó lừa dối, ai lại đem cái oản, một vài lẻ gạo để lấp cái bụng ngàn cân mà đi giữ cửa cho chúng nó bao giờ.
Nếu không có những buổi như buổi hôm nay mà cứ trường chay mãi như trước thì thật là một đời sống uổng.
Một người nói:
- Tôi xưa nay vẫn ăn đồ mặn không phải ăn chay như các ông. Nhưng hiện giờ dân tình vẫn nghèo kiết, chúng nó chẳng có gì để cúng vái mình. Bụng đói miệng thèm, không biết mùi thịt là cái gì đã trải qua một thời gian khá lâu lắm, chẳng khác gì chí đức Khổng Tử ở nước Tề ba tháng không được đụng đến miếng thịt. Song đêm nay trời rét nước lạnh, khó lòng ở lâu chỗ này được, chi bằng lên quách vườn mía mà bắt chước Hổ đầu tướng quân ngày xưa .
   Ðoạn rồi họ dắt nhau đi lên, vào vườn mía, ngồi nhổ trộm mà tước, mà hít. Người kia đang ngồi núp một chỗ, liền giương cung lấy cắp tên, thình lình bắn ra, tin luôn ngay được hai người. Bọn gian kêu ấm ớ mấy tiếng rồi ồ chạy cả, chừng được mấy chục bước, đều mờ khuất hết. Song lúc đó còn có thấy tiếng mắng nhau:
  - Ðã bảo ngày giờ không tốt thì đừng nên đi. Không nghe lời ta bây giờ mới biết.
Người kia kêu réo ầm ĩ lên, dân làng quanh đấy giật mình tỉnh dậy, cùng đốt đèn thắp đuốc chia nhau mỗi người đi một ngả. Họ soi thấy dấu máu vấy trên mặt đất, bèn theo dấu đi về phía tây. chừng hơn nữa dặm đến một cái chùa hoang, vào thấy hai pho tượng Hộ pháp xiêu vẹo trong chùa, trên lưng mỗi tượng đều thấy một phát tên cắm vào sâu lắm. Mọi người đều lắc đầu lè lưỡi, cho là một sự lạ xưa nay chưa có bao giờ. Họ liền hẩy đổ hai pho tượng. trong lúc ấy còn nghe có tiếng nói rằng:
   - Vẫn tưởng kiếm cho no bụng, ai ngờ phải đến nát thân. Nhưng bày ra mưu này là tự lão Thuỷ thần kia. Hắn là chủ mưu mà được khỏi nạn còn chúng ta theo hắn mà phải chịu vạ, thật cũng đáng phàn nàn lắm.
   Rồi họ sai người đến miếu Thủy thần, thấy pho thần tượng đắp bằng đất, bỗng biến nét mặt, mặt tái đi như chàm đổ, mấy cái vảy cá vẫn còn dính lèm nhèm trên mép. Bèn lại phá hủy luôn cả pho tượng ấy.
   Quan huyện Văn Tư Lập dốc hết hòm rương để trả ơn người kia chở nặng mà về. Từ đấy yêu tà tuyệt tịch không còn thấy tăm bóng đâu nữa.
Thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1. Xác định ngôi kể của câu chuyện trên.
Câu 2. Chỉ ra một số yếu tố của truyện truyền kỳ trong câu chuyện trên.
Câu 3. Nhân vật Tư Lập đã làm những việc nào cho dân chúng? Từ đó thấy được ông là người như thế nào?
Câu 4. Theo em qua việc các pho tượng bị phá hủy vì làm những điều xấu, người viết muốn nói lên điều gì?
Câu 5. Qua nhân vật Tư Lập, em hãy rút ra những bài học sâu sắc cho bản thân.

Accepted Answer

câu 1: Ngôi kể thứ 3

câu 2: Một số yếu tố của truyện truyền kỳ trong câu chuyện trên là:
- Yếu tố kì ảo: Nhân vật mang sức mạnh siêu nhiên, phép thuật nhiệm màu; Sự kiện phi thường, vượt ngoài giới hạn thông thường...
+ Các nhân vật mang sức mạnh siêu nhiên, phép thuật nhiệm màu: Người đàn bà có phép lạ, hồn ma, yêu quái,...
+ Sự kiện phi thường, vượt ngoài giới hạn thông thường: Tư Lập gặp người đàn bà có phép lạ, hồn ma và yêu quái xuất hiện, gây hại cho dân lành,...

câu 3: * Nhân vật Tư Lập đã làm những việc cho dân chúng:
- Ông đã lo lắng cho cuộc sống của dân chúng và muốn tìm cách giải quyết vấn đề trộm cướp.
- Ông đã mời nhiều thầy phù thuỷ để trừ ma quái.
* Từ đó thấy được ông là người thương dân, lo lắng cho dân chúng.

câu 4: Qua việc các pho tượng bị phá hủy vì làm những điều xấu, người viết muốn nói lên ý nghĩa phê phán thói tham lam và độc ác của con người.

câu 5: Qua câu chuyện "Chuyện cái chùa hoang ở Đông Triều", tác giả Nguyễn Dữ muốn gửi gắm thông điệp phê phán thói hư tật xấu mê tín dị đoan và tham lam của con người. Đồng thời ca ngợi những người có tấm lòng lương thiện, sẵn sàng đứng lên chống lại cái ác, cái xấu xa.

CHUYỆN CÁI CHÙA HOANG Ở ĐÔNG TRIỀU Nguyễn Dữ Ðời nhà Trần, ở Đông Triều có viên quan là Văn Tư Lập đến trị huyện ấy, khổ về cái nạn trộm cắp, từ gà lợn ngỗng ngan đến cá trong ao, quả trong vườn, phàm...