Sông Hương là một tác phẩm tùy bút đặc sắc của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Dưới ngòi bút tài hoa và uyên bác của ông, dòng sông Hương hiện lên với vẻ đẹp đa dạng, phong phú trong không gian và thời gian khác nhau. Khi chảy ở ngoại vi thành phố Huế, sông Hương mang vẻ đẹp của một sức sống mãnh liệt hoang dại nhưng cũng có lúc dịu dàng, say đắm. Khi chảy vào thành phố Huế, nó trở nên phẳng lặng, êm đềm như một mặt hồ nước. Và khi rời khỏi thành phố, nó lại mang một nét đẹp khác: mạnh mẽ, dữ dội nhưng cũng có lúc mơ màng, trầm tư.
Sông Hương được miêu tả từ nhiều góc độ khác nhau, từ lịch sử đến văn hóa, từ địa lí đến thơ ca. Từ đó, nhà văn đã khẳng định vai trò quan trọng của sông Hương đối với đời sống tinh thần của người dân xứ Huế. Dòng sông ấy không chỉ là một cảnh quan thiên nhiên mà còn là một biểu tượng của văn hóa, lịch sử và tâm hồn con người nơi đây.
Tác giả đã sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, gợi cảm để miêu tả vẻ đẹp của sông Hương. Những so sánh, nhân hóa độc đáo đã giúp người đọc hình dung rõ nét hơn về vẻ đẹp của dòng sông này. Ví dụ, khi miêu tả khúc sông Hương chảy qua thành phố Huế, tác giả viết: "Sông Hương vui tươi hẳn lên giữa những biền bãi xanh biếc của vùng ngoại ô Kim Long, kéo một nét thẳng thực yên tâm theo hướng tây nam - đông bắc". Câu văn này đã sử dụng phép so sánh ngang bằng để thể hiện sự vui tươi, rạng rỡ của dòng sông. Hay khi miêu tả đoạn sông Hương chảy qua Vọng Cảnh, tác giả viết: "Nước sông Hương cứ lừ lừ cái màu đỏ giận dữ của một người phụ nữ bị chồng đánh, rồi bỗng dưng nó trở nên dịu dàng ngay để làm mềm đi cái vẻ gắt gỏng ban nãy". Câu văn này đã sử dụng phép nhân hóa để thể hiện sự thay đổi tính cách của dòng sông.
Bằng việc sử dụng các biện pháp tu từ, tác giả đã tạo nên một bức tranh sông Hương sinh động, hấp dẫn, khiến người đọc như được hòa mình vào khung cảnh thiên nhiên thơ mộng của xứ Huế.
Ngoài ra, tác giả còn sử dụng các biện pháp nghệ thuật khác như ẩn dụ, hoán dụ,... để tăng thêm sức gợi hình, gợi cảm cho bài viết. Ví dụ, khi miêu tả vẻ đẹp của sông Hương, tác giả viết: "Dòng sông Hương như một dải lụa đào thướt tha bay trong gió". Hình ảnh "dải lụa đào" đã sử dụng biện pháp ẩn dụ, giúp người đọc liên tưởng đến vẻ đẹp mềm mại, uyển chuyển của dòng sông.
Nhìn chung, tùy bút "Ai đã đặt tên cho dòng sông?" là một tác phẩm xuất sắc của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Tác phẩm đã thể hiện tình yêu quê hương đất nước sâu sắc của tác giả thông qua việc miêu tả vẻ đẹp của sông Hương.