Truyền thống "uống nước nhớ nguồn", "ăn quả nhớ kẻ trồng cây" từ lâu đã được xem là bài học quý giá về lối sống ân tình thủy chung dành cho con người. Trong cuộc sống này, lòng biết ơn vô cùng quan trọng và cần thiết đối với mỗi cá nhân, nó thể hiện phẩm chất đạo đức cần có để xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với mọi người.
Lòng biết ơn là sự cảm kích, trân trọng và có hành động báo đáp trước những hành động, việc làm tốt đẹp hoặc sự giúp đỡ của người khác dành cho mình. Lòng biết ơn được thể hiện ở nhiều khía cạnh khác nhau như: người sau nhớ ơn công lao của thế hệ đi trước, con cái biết ơn cha mẹ, người dân biết ơn những người hi sinh vì đất nước,... lòng biết ơn luôn tồn tại trong cuộc sống này và lan tỏa vô cùng tốt đẹp.
Cha ông ta từng dạy dỗ rằng: "Miếng ngon nhớ mãi, đắng cay quên ngay". Khi hưởng thụ hay đón nhận bất kỳ điều gì từ người khác, chúng ta cần biết ơn họ bằng nhiều hình thức khác nhau. Biết ơn những người đã giúp đỡ ta vượt qua khó khăn, những người đã đồng hành cùng ta trong những lúc ta gặp khó khăn hoạn nạn, biết ơn những người đã mang đến cho ta cơ hội được thể hiện năng lực, biết ơn cả những người đã làm cho ta thất vọng, nản chí để ta có kinh nghiệm hơn trong cuộc sống. Bởi tất cả những điều ấy đã mang lại cho ta những bài học quý giá.
Người có lòng biết ơn là người luôn biết trân trọng, ghi nhớ công lao mà người khác đã giúp đỡ mình. Họ luôn mang trong mình tấm lòng biết ơn chân thành nhất, đồng thời lên án, phê phán những kẻ vô ơn, sống bội bạc, "ăn cháo đá bát". Chúng ta có thể thấy lòng biết ơn được thể hiện ở nhiều khía cạnh khác nhau như: là người con của Tổ quốc, chúng ta cần biết ơn công lao của những vị anh hùng, vua chúa đã có công dựng nước và giữ nước để chúng ta có được đất nước tươi đẹp như hôm nay. Là người con của gia đình, chúng ta cần biết ơn cha mẹ - người đã có công sinh thành và nuôi dưỡng chúng ta lên người. Là người học sinh, chúng ta cần biết ơn thầy cô - người đã truyền đạt kiến thức và chắp cánh ước mơ cho chúng ta. Hay đơn giản hơn, là những người dưng, chúng ta cũng cần biết ơn những người nông dân đã vất vả, nhọc nhằn làm ra hạt gạo, chúng ta cần biết ơn những người thợ đã làm ra chiếc áo ta mặc, chiếc giày ta đi,... bởi tất cả những thành quả lao động của họ đều nhằm mang đến cuộc sống tốt đẹp hơn cho chúng ta.
Khi biết ơn người khác, chúng ta sẽ nhận lại được những thứ có giá trị tương đương. Điều đó được thể hiện rõ nhất ở việc cha mẹ tôn trọng, biết ơn những người đi trước vì vậy cũng dạy dỗ và mong muốn con cái mình sau này trở thành người có lòng biết ơn, kính trọng cha mẹ. Lòng biết ơn còn tạo nên mối quan hệ tốt đẹp, bền vững giữa con người với con người, giúp con người gần gũi, gắn bó với nhau hơn. Bên cạnh đó, lòng biết ơn giúp chúng ta bồi đắp những giá trị sống cao đẹp, hoàn thiện nhân cách, bản thân mình, từ đó làm cho cuộc sống của mình ngày càng tốt đẹp hơn.
Tuy nhiên, trong cuộc sống vẫn còn có nhiều người lạnh lùng vô ơn, nhận được sự giúp đỡ, sự hi sinh của người khác nhưng ngoảnh mặt làm ngơ hoặc trả ơn không đúng cách khiến người giúp cảm thấy chán nản, mất niềm tin vào con người. Lại có những người tuy có điều kiện nhưng lại khoanh tay đứng nhìn, không giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn,... những người này đáng bị xã hội thẳng thắn lên án, chỉ trích.
Để rèn luyện lòng biết ơn, trước hết chúng ta cần biết ơn những người đã có công dẫn dắt, chỉ bảo mình; sống chân thành, trọn vẹn với mọi người, sẵn sàng giúp đỡ người khác khi họ gặp khó khăn. Đồng thời, lên án những hành vi bội bạc, vong ơn phụ nghĩa.
Mỗi người chỉ được sống một lần, chúng ta hãy sống với lòng biết ơn, yêu thương và trân trọng mọi người để làm cho xã hội này ngày càng tốt hơn, con người được sống tình cảm hơn vì vốn dĩ: "Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình".