Câu 1. Khí áp là gì? Áp cao và áp thấp khác nhau như thế nào? Tại sao khí áp trên Trái Đất khác nhau ở mọi nơi? Câu 2. Phân biệt áp thấp nhiệt đới và bão. Bão thường được hình thành ở đâu? Tại sao ở Xí...

Chi Vũ Câu 1. Khí áp là gì? Áp cao và áp thấp khác nhau như thế nào? Tại sao khí áp trên Trái Đất khác nhau ở mọi nơi?

Hướng dẫn:

- Khí áp:

+ Là sức nén của không khí xuống mặt Trái Đất.

+ Đơn vị đo khí áp là Át motphe, kí hiệu atm, là áp lực của không khí bằng trọng lượng của một cột thuỷ ngân có tiết diện 1 cm và cao 760 mm trên mặt nước biển, trong điều kiện nhiệt độ không khí là 0°. Khí áp còn được đo bằng miliba (mb). 1 atm = 1013 mb. Hiện nay, theo quy ước quốc tế, đơn vị đo khí áp là hectô Paxcan. 1mb = 1 hPa. Cứ lên cao 10m, khí áp giảm 1mmHg. - Sự khác nhau giữa áp cao và áp thấp:

+ Áp thấp (xoáy thuận): Không khí tăng lên với trục quay thẳng đứng ngược chiều kim đồng hồ; khí áp giảm từ ngoài vào trong (cực tiểu ở trung tâm); gió thổi từ ngoài vào tâm; thời tiết ẩm, mây và mưa.

+ Áp cao (xoáy nghịch): Không khí giáng xuống với trục quay thẳng đứng theo chiều kim đồng hồ; khí áp tăng từ ngoài vào tâm (cực đại ở trung tâm); gió thổi từ tâm ra ngoài; thời tiết trong sáng, mùa hè nóng, mùa đông lạnh.

- Khí áp trên Trái Đất khác nhau do tác động của nhiều nguyên nhân khác nhau:

+ Độ cao: Càng lên cao không khí càng loãng nên sức nén càng nhỏ, khí áp giảm.

+ Nhiệt độ: Nhiệt độ tăng làm không khí nở ra, tỉ trọng giảm đi, khí áp giảm. Nhiệt độ giảm, không khí co lại, tỉ trọng tăng nên khí áp tăng.

+ Độ ẩm: Không khí chứa hơi nước nhẹ hơn không khí khô, vì thế không khí nhiều hơi nước thì khí áp cũng giảm. Khi nhiệt độ cao thì hơi nước bốc lên nhiều, chiếm dần chỗ của không khí khô và làm cho khí áp giảm, điều này xảy ra ở vùng áp thấp Xích đạo.

- Khí áp trên Trái Đất luôn khác nhau ở mọi nơi, do chịu tác động khác nhau ở mỗi nơi của các nhân tố tác động: độ cao, nhiệt độ, độ ẩm.

+ Độ cao: Càng lên cao, không khí càng loãng nên sức nén càng nhỏ, khi áp càng nhỏ.

+ Nhiệt độ: Nhiệt độ tăng làm không khí nở ra, tỉ trọng giảm đi, khí áp giảm. Nhiệt độ giảm, không khí co lại, tỉ trọng tăng nên khí áp tăng.

+ Độ ẩm: Không khí chứa hơi nước nhẹ hơn không khí khô, vì thế không khí nhiều hơi nước thì khí áp giảm. Khi nhiệt độ cao thì hơi nước bốc lên nhiều, chiếm dần chỗ của không khí khô và làm cho khí áp giảm, điều này xảy ra ở vùng áp thấp Xích đạo.

Câu 2. Phân biệt áp thấp nhiệt đới và bão. Bão thường được hình thành ở đâu? Tại sao ở Xích đạo không có bão?

Hướng dẫn:

- Áp thấp nhiệt đới và bão đều là vùng gió xoáy vào tâm ngược chiều kim đồng hồ có áp suất khí quyển

- Áp thấp nhiệt đới và bão khác nhau về tốc độ gió. Vùng gió xoáy có sức gió mạnh cấp 6 đến cấp 7 (từ thấp hơn những vùng xung quanh, hình thành trên biển nhiệt đới. 17 - 20 m/s hay 39 đến 61 km/h) được gọi là áp thấp nhiệt đới, còn từ cấp 8 trở lên (trên 39 m/s hay trên 62 km/h) được gọi là bão. Trong quá trình phát triển, một áp thấp nhiệt đới có thể mạnh lên thành bão, hoặc ngược lại, một cơn bão có thể suy yếu thành một áp thấp nhiệt đới.

- Sự hình thành bão do phối hợp các điều kiện: Có nhiễu động xoáy thuận ban đầu, áp khuynh hoặc áp hướng, trị số lực Côriôlit đủ lớn để tạo nên hiệu ứng “quay”, nhiệt độ nước trên đại dương không nhỏ hơn 26°C, bất ổn định của khí quyển tạo điều kiện cho đối lưu phát triển.

- Bão thường được hình thành trên các vùng biển phía đông lục địa, ven rìa các áp cao cận chí tuyến ở cả Bắc và Nam bán cầu. Trên các vùng biển nóng của Thái Bình Dương, Ấn Độ Dương và Bắc Đại Tây Dương, có 5 trung tâm phát sinh bão: Vùng biển ngoài khơi Philippin và Biển Đông, vùng biển Caribe và Angti, vùng biển trong vịnh Bengan và Ôman, vùng biển Nam Ấn Độ Dương và Mađagatxca, vùng biển Đông Bắc Ôtxtrâylia.

- Ở Xích đạo, lực Côriôlit bằng 0, không thể hình thành xoáy, nên không có bão.