Trường Nguyễn Hồng
Dưới đây là dàn ý phân tích tác phẩm "Tiếng mẹ gọi trong hoàng hôn khói sẫm" của Lưu Quang Vũ:
1. Mở bài
- Giới thiệu tác giả Lưu Quang Vũ: Là một trong những cây bút nổi bật của văn học Việt Nam, với phong cách viết sắc sảo, tinh tế và giàu cảm xúc. Ông là một tác giả có nhiều đóng góp cho thơ và kịch.
- Giới thiệu tác phẩm "Tiếng mẹ gọi trong hoàng hôn khói sẫm": Đây là bài thơ thể hiện sự yêu quý, tự hào về tiếng Việt, về cội nguồn dân tộc, với những hình ảnh giản dị nhưng vô cùng sâu sắc. Tác phẩm được viết với sự kết hợp giữa hình ảnh cụ thể và cảm xúc trữ tình sâu lắng.
2. Thân bài
a. Giới thiệu chung về hình ảnh "tiếng mẹ gọi" và sự khởi đầu từ "hoàng hôn khói sẫm"
- Mở đầu bài thơ là hình ảnh gợi nhớ về một làng quê yên bình và quen thuộc, với "hoàng hôn khói sẫm" – biểu tượng của buổi chiều tĩnh lặng, bình dị. Đây là một không gian truyền thống, gần gũi với cuộc sống người dân, làm nền tảng cho việc khám phá tiếng nói thiêng liêng của dân tộc.
b. Tiếng mẹ gọi và những âm thanh gần gũi, quen thuộc
- Hình ảnh "tiếng mẹ gọi" mang tính chất thân thương, gần gũi. Tiếng gọi ấy được thể hiện qua những âm thanh quen thuộc trong cuộc sống sinh hoạt của người dân như tiếng cánh cò, tiếng kéo gỗ, tiếng gọi đò, tiếng lụa xé.
- Những âm thanh này vừa mang tính chất vật lý, vừa chứa đựng tình cảm, làm nổi bật sự gắn bó của con người với môi trường xung quanh.
c. Tiếng mẹ gọi và sự gắn kết với lịch sử dân tộc
- Tiếng gọi còn chứa đựng âm hưởng của lịch sử, của những giá trị truyền thống. Những câu như "Tiếng cha dặn khi vun cành nhóm lửa", "Tiếng mưa dội ào ào trên mái cọ" tạo ra mối liên kết giữa con người với các thế hệ trước, giữa hiện tại và quá khứ.
- Thực tế, “Tiếng Việt” cũng gắn với lịch sử dân tộc qua những đau thương, mất mát nhưng cũng đầy niềm tự hào.
d. Sự đặc biệt của tiếng Việt trong bài thơ
- Tiếng Việt không chỉ là phương tiện giao tiếp, mà còn là nhịp đập của trái tim, là sợi dây kết nối mọi người với nhau, dù ở bất kỳ đâu trên thế giới.
- Hình ảnh "Tiếng Việt như bùn và như lụa" nhấn mạnh sự đa dạng, phong phú của ngôn ngữ này. Có khi cứng cỏi như bùn, có khi mềm mại như lụa, nhưng luôn mang trong mình một vẻ đẹp riêng biệt.
- Tiếng Việt không chỉ là ngôn ngữ, mà còn là âm thanh của sự sống, của tình yêu, của nỗi đau và niềm hy vọng.
e. Tình yêu và niềm tự hào với tiếng Việt
- Tác giả thể hiện tình yêu sâu sắc với tiếng Việt qua việc so sánh nó với hình ảnh của thiên nhiên, của những âm thanh tuyệt đẹp như "tiếng sáo", "dây đàn". Tiếng Việt như một phần không thể thiếu trong cuộc sống của mỗi người Việt Nam.
- Bài thơ cũng thể hiện nỗi niềm xót xa, sự trân trọng vô cùng đối với tiếng mẹ đẻ, như một món quà quý giá không thể mất đi, dù thế gian có thay đổi.
3. Kết bài
- Tóm lại, "Tiếng mẹ gọi trong hoàng hôn khói sẫm" của Lưu Quang Vũ là một bài thơ đầy cảm xúc về tình yêu và sự trân trọng đối với tiếng Việt. Thông qua hình ảnh những âm thanh quen thuộc của cuộc sống và những hình ảnh mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, tác giả khẳng định tiếng Việt không chỉ là phương tiện giao tiếp mà còn là linh hồn, là sức sống của dân tộc.