Phân tích tác phẩm Đường về quê mẹ của Đoàn Văn Cừ

Đoàn Văn Cừ là một nhà thơ tiêu biểu của nền văn học Việt Nam, thơ ông mang đậm chất chân quê và mộc mạc. Đường về quê mẹ là một trong những tác phẩm nổi bật nhất của Đoàn Văn Cừ, được in trong tập Thôn ca. Tác phẩm đã vẽ nên bức tranh thiên nhiên vùng quê Bắc Bộ những ngày xuân vô cùng đẹp đẽ, đồng thời khắc họa rõ nét hình ảnh người mẹ tần tảo, lam lũ sớm hôm.

Bài thơ là dòng hồi ức của đứa trẻ ngây thơ được mẹ dắt dình về quê ngoại đón Tết. Khi ấy, tác giả còn nhỏ bé nên tất cả đều mới mẻ và lạ lẫm vô cùng. Con đường về quê ngoại đã trở nên quen thuộc nhưng vẫn ẩn chứa biết bao điều thú vị đối với đứa trẻ ấy.

Mùa xuân đến, mang theo những dấu hiệu của sự sống và sự đổi thay của vạn vật muôn loài. Hoa bưởi, hoa cam nở tỏa hương thơm ngào ngạt cuốn hút đàn ong bay đến hút mật. Từng chùm quả xoan non phơi phới màu ngọc lựu chờ đến ngày chín mọng. Trên cao, từng đàn chim sẻ, chim cu gáy gọi bầy. Tất cả đã báo hiệu mùa xuân đã về.

Trong khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp ấy, hình ảnh người mẹ hiền hiện lên thật đáng mến thương. Đó là người mẹ duyên dáng mà đằm thắm trong tà áo dài truyền thống của người phụ nữ Việt Nam xưa "Áo đỏ người đưa trước giậu phơi". Màu đỏ của chiếc áo như làm bừng sáng cả không gian, gợi nên sự ấm áp và niềm vui hạnh phúc. Màu đỏ ấy cũng khiến cho khung cảnh thêm phần rực rỡ, lộng lẫy hơn.

Người mẹ ấy còn rất dịu dàng, nhẹ nhàng trong từng cử chỉ, hành động. Mẹ "đứng nhìn trời êm", "ngước lên nhìn trời chiều", "đi trẩy hội chùa". Mẹ luôn mang theo bên mình chiếc nón quai thao, vừa che nắng mưa, vừa làm đồ trang sức cho khuôn mặt xinh đẹp. Đặc biệt, mẹ còn là người có tấm lòng thành kính thiêng liêng với tổ tiên, với cội nguồn. Mẹ đi trẩy hội chùa để dâng hương, bày tỏ sự biết ơn với ông bà, tổ tiên. Mẹ mang theo hương hoa, khói nhang để thắp lên thành kính.

Mẹ đi chợ huyện, mua quà bánh cho con, tạo nên niềm vui sướng, hân hoan cho đứa trẻ. Mỗi lần mẹ về chợ là một lần đứa trẻ mong ngóng, háo hức. Chỉ cần thấy bóng mẹ từ xa, nó đã vội vàng chạy ra đón mẹ, đòi cầm tay mẹ nắm cho chắc chắn. Nó sà vào lòng mẹ, sung sướng tận hưởng tình yêu thương của mẹ sau một khoảng thời gian xa cách. Rồi nó nũng nịu đòi mẹ mua quà mua bánh cho mình. Những nhu cầu của đứa trẻ lên năm tuy rất đơn giản nhưng lại khiến người đọc cảm thấy nghẹn ngào vì niềm hạnh phúc quá lớn lao. Niềm hạnh phúc bình dị ấy chẳng phải ai cũng dễ dàng có được. Chỉ có những người mẹ mới đem đến được cho con cái cảm giác an toàn, yên vui như vậy mà thôi.

Suốt dọc bài thơ, mười lần xuất hiện hình ảnh mẹ thì cả mười lần tấm áo đỏ mẹ mặc trong những dịp khác nhau. Lúc thì "áo đỏ", lúc thì "thân đỏ", lúc thì "cánh áo đỏ", lúc thì "nón đỏ". Làm cho hình ảnh người mẹ trong tâm trí của đứa con thật đẹp, thật đáng yêu. Và con đường dẫn về quê mẹ cũng là dẫn vào những kỉ niệm đẹp đẽ mà ấu thơ.

Có thể nói rằng, bài thơ "Đường về quê mẹ" đã thể hiện tấm lòng yêu thương, sự trân trọng đối với người mẹ tần tảo, lam lũ sớm hôm của nhà thơ. Qua đó, tác giả cũng muốn nhắc nhở mỗi người cần biết trân trọng những giá trị truyền thống tốt đẹp, biết quý trọng tình cảm gia đình, biết ghi nhớ nơi cội nguồn của mình.