phân tích bài thơ thăm cõi bác xưa

Chu Vang

Phân tích bài thơ "Thăm cõi Bác xưa" của Xuân Quỳnh:

Bài thơ "Thăm cõi Bác xưa" của Xuân Quỳnh là một bài thơ chứa đựng những cảm xúc sâu lắng, thể hiện sự kính trọng, biết ơn và nhớ nhung của tác giả đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh, một con người vĩ đại của dân tộc Việt Nam. Cùng với những hình ảnh chân thật, gần gũi, bài thơ còn bày tỏ niềm tự hào, lòng tôn kính đối với một vị lãnh tụ không chỉ vĩ đại về tài năng mà còn gần gũi, giản dị trong cuộc sống.

1. Cảm xúc của tác giả khi thăm lại cõi Bác:

Bài thơ được viết trong bối cảnh tác giả thăm lại những nơi gắn liền với cuộc đời và sự nghiệp của Hồ Chí Minh, những "cõi Bác xưa". Xuân Quỳnh đã cảm nhận được sự vĩ đại của Bác, nhưng cũng đồng thời thấy được sự giản dị, khiêm nhường của Người trong những kỷ niệm đã qua. Những câu thơ mở đầu của bài thơ như thể hiện sự kính trọng và cảm động của tác giả khi đứng trước những dấu tích của Bác:

"Cõi Bác xưa, chỉ là cõi nhỏ"

Tác giả mở đầu bằng việc nhấn mạnh rằng cõi Bác xưa chỉ là những không gian nhỏ bé, giản dị nhưng đầy ý nghĩa. Đó là những căn phòng, những nơi ở đơn sơ mà Bác từng sống, làm việc và chiến đấu. Dường như Xuân Quỳnh muốn nói rằng dù Bác có vĩ đại đến đâu, Người vẫn luôn gần gũi, gần gũi đến mức không tạo ra khoảng cách giữa mình và dân tộc.

2. Những hình ảnh giản dị, chân thực về Bác:

Trong bài thơ, tác giả khắc họa Bác Hồ không chỉ là một lãnh tụ vĩ đại mà còn là một con người bình dị, gần gũi. Hình ảnh Bác trong bài thơ là những hình ảnh giản dị và thân thuộc:

"Bác của tôi... chỉ là bác của người"

"Chỉ một ngôi sao nhỏ nằm dưới đất"

Những câu thơ này nhấn mạnh hình ảnh Bác như một ngôi sao nhỏ, không phải là một ngôi sao sáng chói trên trời mà là người gần gũi với mọi người, gần gũi trong từng hành động, trong từng suy nghĩ và lời nói. Bác không cần phải khoác lên mình những phẩm chất siêu việt hay tầm vóc vĩ đại, mà sự giản dị của Bác chính là vũ khí mạnh mẽ giúp Bác tạo được tình yêu thương sâu sắc từ mọi tầng lớp nhân dân.

3. Tôn kính, tưởng nhớ và sự tiếp nối di sản của Bác:

Bài thơ không chỉ thể hiện tình cảm kính trọng, mà còn là lời nhắc nhở về việc tiếp nối di sản, những giá trị mà Bác để lại cho dân tộc Việt Nam. Xuân Quỳnh không chỉ miêu tả lại những hình ảnh cũ về Bác mà còn thể hiện mong muốn chúng ta, thế hệ sau, hãy tiếp tục học hỏi, gìn giữ và phát triển những giá trị đó.

"Những bước chân đi mà vẫn còn mãi"

"Cả những lời dặn dò chưa hết lời"

Câu thơ trên nhắc nhở chúng ta rằng dù Bác đã ra đi, nhưng những bước chân, những lời dặn dò của Bác vẫn còn mãi, vẫn là động lực để thế hệ sau tiếp tục cống hiến cho sự nghiệp cách mạng, cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước. Tình yêu thương của Bác với nhân dân, với đất nước sẽ không bao giờ phai nhạt.

4. Tác dụng của các biện pháp tu từ:

Trong bài thơ, Xuân Quỳnh đã sử dụng nhiều biện pháp tu từ để tăng sức mạnh biểu cảm cho tác phẩm:

• Điệp ngữ: "Cõi Bác xưa" được lặp lại nhiều lần trong bài thơ, như một cách thể hiện sự nhớ nhung và tôn kính đối với Bác. Điều này cũng tạo ra một nhịp điệu nhẹ nhàng, nhưng lại rất sâu lắng, như một bản nhạc tưởng nhớ.
• So sánh: "Chỉ một ngôi sao nhỏ nằm dưới đất" - Bằng cách so sánh Bác với một ngôi sao nhỏ, tác giả muốn làm nổi bật sự giản dị và gần gũi của Người. Bác không phải là một "ngôi sao lớn" trên bầu trời, mà là một ngôi sao luôn tỏa sáng trong lòng mọi người dân Việt Nam.
• Nhân hóa: Câu "Bác của tôi... chỉ là bác của người" thể hiện sự gần gũi và mối quan hệ gắn bó giữa Bác và nhân dân, dường như Bác không phải là một người vĩ đại xa lạ mà là một phần thân thuộc trong cuộc sống của mỗi người dân.

Kết luận:

Bài thơ "Thăm cõi Bác xưa" của Xuân Quỳnh là một tác phẩm đầy cảm xúc, thể hiện lòng kính trọng và nhớ nhung đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh. Qua những hình ảnh giản dị, chân thực, tác giả không chỉ khắc họa một Bác Hồ gần gũi mà còn thể hiện sự tiếp nối di sản và tình yêu của nhân dân dành cho Bác. Bài thơ không chỉ là một lời tưởng nhớ, mà còn là lời nhắc nhở chúng ta tiếp tục học tập và sống theo những giá trị mà Bác đã để lại cho dân tộc Việt Nam.