phân tích bài thơ gửi em gái bộ đội lái xe

Nhà thơ Phạm Tiến Duật là một cây bút lớn trong thơ ca thời kì kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Thơ của ông mang một giọng điệu khỏe khoắn, hồn nhiên mà sâu sắc. Trong đó, “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” là một tiêu biểu. Tác phẩm đã khắc họa thành công hình ảnh những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn với vẻ đẹp hiên ngang, dũng cảm, lạc quan giàu lí tưởng.
“Gửi em cô thanh niên xung phong
Last edited by a moderator: [/INST] Nhà thơ Phạm Tiến Duật là một cây bút lớn trong thơ ca thời kì kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Thơ của ông mang một giọng điệu khỏe khoắn, hồn nhiên mà sâu sắc. Trong đó, “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” là một tiêu biểu. Tác phẩm đã khắc họa thành công hình ảnh những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn với vẻ đẹp hiên ngang, dũng cảm, lạc quan giàu lí tưởng.
Nhà thơ Phạm Tiến Duật là một cây bút lớn trong thơ ca thời kì kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Thơ của ông mang một giọng điệu khỏe khoắn, hồn nhiên mà sâu sắc. Trong đó, “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” là một tiêu biểu. Tác phẩm đã khắc họa thành công hình ảnh những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn với vẻ đẹp hiên ngang, dũng cảm, lạc quan giàu lí tưởng.
“Gửi em cô thanh niên xung phong
Trường Sơn, 10 – 1971”
Bài thơ được viết dưới dạng một bức thư của tác giả gửi cho em gái của mình. Cô em gái ấy là Thanh, người đã gắn bó với anh trai trong suốt quãng thời gian tuổi thơ. Khi Thanh quyết định lên đường làm nhiệm vụ ở tuyến đường Trường Sơn, Phạm Tiến Duật đã xúc động và viết nên bài thơ này.
Mở đầu bài thơ là hình ảnh con đường Trường Sơn đầy gian khổ và nguy hiểm:
Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi
Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.
Hình ảnh những chiếc xe không kính hiện lên rất thực, rất cụ thể. Lời thơ tự nhiên, dễ hiểu, mộc mạc, chân chất. Giọng điệu thơ pha chút hóm hỉnh, vui tươi. Tác giả giải thích nguyên nhân khiến cho chiếc xe trở nên thiếu thốn, trần trụi qua hai câu thơ đầu thật đơn giản, nhẹ nhàng. Chính chiến tranh đã gây ra bao đau thương, mất mát. Những chiếc xe ban đầu còn có kính, nhưng do “bom giật bom rung” nên kính đã vỡ đi rồi. Không chỉ riêng một chiếc xe mà có cả một “tiểu đội xe không kính”. Điều đó càng khẳng định rằng, nơi đây là chiến trường đầy khốc liệt, bom đạn đang trút xuống dữ dội, tàn bạo.
Thế nhưng, trước hoàn cảnh ấy, những người lính vẫn luôn giữ vững tinh thần lạc quan, yêu đời.
Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.
Tư thế của họ thật đàng hoàng, hiên ngang. Từ “ung dung” được đảo lên đầu câu đã nhấn mạnh tư thế sẵn sàng vượt qua mọi khó khăn, thử thách. Họ ung dung nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng. Nhìn thẳng vào gian khổ, nhìn thẳng vào hi sinh, không run sợ, không né tránh.
Trước hoàn cảnh khó khăn của giặc Mỹ đem lại, những chiếc xe bị tàn phá đến mức trơ trụi, trần trụi, những người lính vẫn luôn giữ vững một niềm tin, một tinh thần lạc quan.
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái.
Những câu thơ gợi lên sự khắc nghiệt của thiên nhiên. Thế nhưng, với tinh thần lạc quan, những người lính đã biến cái không bình thường thành cái bình thường. Cửa kính không còn thì coi như chẳng có. Gió lùa vào mắt đắng, con đường chạy thẳng vào tim,… tất cả đều trở thành những trải nghiệm thú vị. Qua khung cửa của những chiếc xe không kính, những người lính bắt gặp thiên nhiên, vạn vật và con đường như dừng lại trên vô lăng, cần số, …
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước
Chỉ cần trong xe có một trái tim
Hai câu thơ cuối cùng là linh hồn của bài thơ. Hình ảnh “trái tim” là một hình ảnh hoán dụ tuyệt vời. Trái tim là biểu tượng của nhiệt huyết, của sức mạnh, của ý chí chiến đấu. Nó còn là đại diện cho tình yêu Tổ quốc, cho khát vọng thống nhất đất nước. Hình ảnh ấy cũng nhắc nhở chúng ta nhớ đến sự cống hiến, hy sinh thầm lặng của biết bao thế hệ. Họ đã ngã xuống để những thế hệ sau có được độc lập, tự do như ngày hôm nay.
Có thể nói, “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” là một tác phẩm đặc biệt. Đặc biệt từ nhan đề cho đến nội dung. Với những hình ảnh thơ độc đáo, tác giả đã đem đến cho người đọc những cảm nhận sâu sắc về hình ảnh những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn xưa.
Từ đó, chúng ta càng thêm yêu mến và tự hào hơn về một thời oanh liệt của dân tộc.