câu 1: - Thể thơ: tự do
- Đề tài: Quê hương
câu 2: Những kỉ niệm gắn với dòng sông tuổi thơ được nhà thơ Tế Hanh nhắc đến trong bài thơ "Nhớ con sông quê hương": - Con sông gắn liền với hình ảnh con thuyền và cánh buồm nâu. - Dòng sông còn gắn bó với cuộc sống sinh hoạt của người dân làng quê. - Dòng sông còn gắn bó với kí ức tuổi thơ của tác giả.
câu 3: Trong hai câu thơ "Nhưng lòng tôi như mưa nguồn, gió biển/ Vẫn trở về lưu luyến bên sông", tác giả Tế Hanh đã sử dụng biện pháp tu từ so sánh ngang bằng với từ ngữ so sánh "như".
- Phân tích: Tác giả so sánh "lòng tôi" với "mưa nguồn, gió biển" - những hình ảnh tượng trưng cho sức mạnh, sự dữ dội, mãnh liệt của thiên nhiên. Việc so sánh này nhằm nhấn mạnh sự sâu nặng, da diết của tình cảm mà tác giả dành cho quê hương.
- Tác dụng:
* Gợi hình: Hình ảnh "mưa nguồn, gió biển" gợi lên sự hùng vĩ, dữ dội, bất khuất của thiên nhiên, tạo nên một ấn tượng mạnh mẽ về tình cảm của tác giả đối với quê hương.
* Gợi cảm: So sánh giúp thể hiện rõ ràng hơn sự gắn bó, tình yêu tha thiết của tác giả với quê hương. Dù phải xa cách, dù trải qua bao gian khổ, nhưng tình cảm ấy vẫn luôn cháy bỏng, mãnh liệt như "mưa nguồn, gió biển" không ngừng nghỉ.
* Nhấn mạnh: Biện pháp so sánh làm nổi bật sự bền bỉ, trường tồn của tình cảm quê hương trong lòng tác giả. Nó khẳng định rằng dù thời gian có trôi qua, dù hoàn cảnh có thay đổi, thì tình yêu quê hương vẫn luôn vẹn nguyên, không gì có thể lay chuyển được.
Biện pháp so sánh trong hai câu thơ này góp phần tạo nên hiệu quả nghệ thuật cao, khiến lời thơ thêm sinh động, giàu sức biểu cảm, đồng thời truyền tải trọn vẹn thông điệp về tình yêu quê hương đất nước của tác giả.
câu 4: Tác giả Tế Hanh đã sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ để thể hiện cảm xúc và tâm trạng qua các câu thơ: “Tôi sẽ lại nơi tôi hằng mơ ước”, “Tôi sẽ về sông nước của quê hương” và “Tôi sẽ về sông nước của tình thương”.
- Nơi tôi hằng mơ ước: Ẩn dụ cho khát vọng trở về với cội nguồn, với quê hương, nơi chứa đựng những ký ức đẹp đẽ, những giá trị tinh thần sâu sắc mà tác giả luôn hướng đến. Hình ảnh này gợi lên sự khao khát mãnh liệt, mong muốn được hòa mình vào dòng chảy của thời gian, của lịch sử, của những giá trị truyền thống tốt đẹp.
- Sông nước của quê hương: Ẩn dụ cho quê hương, đất nước, nơi chôn rau cắt rốn, nơi nuôi dưỡng tâm hồn, trí tuệ và nhân cách của tác giả. Sông nước là biểu tượng của sự hiền hòa, bao dung, là nơi gắn bó máu thịt, là nơi lưu giữ những kỷ niệm đẹp đẽ nhất của cuộc đời.
- Sông nước của tình thương: Ẩn dụ cho tình yêu quê hương, đất nước, tình yêu gia đình, bạn bè, đồng bào. Tình thương là sức mạnh to lớn, là động lực giúp con người vượt qua mọi khó khăn, thử thách, là nền tảng vững chắc cho sự phát triển của xã hội.
Tác giả sử dụng ẩn dụ để tạo nên hình ảnh giàu tính biểu cảm, khơi gợi cảm xúc sâu lắng, khẳng định tình yêu quê hương tha thiết, lòng trung thành với Tổ quốc và niềm tin vào tương lai tươi sáng của dân tộc.
câu 5: Bài thơ Nhớ con sông quê hương của Tế Hanh đã để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng độc giả. Tác phẩm được viết theo thể loại hồi tưởng, miêu tả và cảm nhận về vẻ đẹp của con sông quê hương gắn liền với những kỉ niệm êm đềm. Qua đó, nhà thơ bộc lộ tình yêu thiết tha, chân thành và nỗi nhớ nhung da diết con sông quê hương.
Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật nhân hóa qua từ "nhớ" đặt ở đầu nhan đề và lặp lại nhiều lần trong bài thơ. Điều này làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt, giúp câu thơ thêm sinh động hơn. Đồng thời, nó nhấn mạnh cảm xúc nhớ nhung, da diết của tác giả dành cho con sông tuổi thơ nói riêng và quê hương đất nước nói chung.
Bên cạnh đó, việc sử dụng phép liệt kê "những ngày trốn học, những buổi đi chơi", "những trò nghịch ngợm và vô tư" cùng các tính từ chỉ mức độ cao như "rất lạ", "thật là", "vô cùng",... khiến cho lời thơ trở nên giàu giá trị tạo hình, biểu cảm hơn. Nhờ đó, người đọc dễ dàng hình dung ra khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp, thơ mộng cùng kí ức vui vẻ, hồn nhiên của tác giả.
Qua bài thơ, ta thấy được tình yêu quê hương tha thiết, mãnh liệt của nhà thơ Tế Hanh. Ông luôn dành cho con sông quê hương một vị trí quan trọng trong trái tim mình. Dù phải xa quê hương nhưng những hình ảnh về dòng sông vẫn in đậm mãi trong tâm trí ông. Đó là một thứ tình cảm chân thành, sâu nặng mà không gì có thể xóa nhòa được.
Bài thơ đã khơi gợi bao cảm xúc trong lòng mỗi người về chốn yên bình, thân thuộc - nơi chôn rau cắt rốn của mỗi con người. Chúng ta hãy biết trân trọng quãng thời gian quý báu này vì đây là khoảng thời gian đáng nhớ nhất trong cuộc đời mỗi người.