I. PHẦN ĐỌC - HIỂU (4,0 điểm). Đọc bài thơ sau và thực hiện các yêu cầu: DẶN CON Trần Nhuận Minh (1) Chẳng ai muốn làm hành khất Tội trời đày ở nhân gian Con không được cười giễu họ Dù họ hôi hám, úa...

phần:
câu 1: Thể thơ tự do

câu 2: : Các hình ảnh được người cha nhắc tới trong bài thơ: "hành khất", "ăn mày".

câu 3: . Phương thức biểu đạt chính của văn bản trên là nghị luận.
. Theo đoạn trích, người cha đã căn dặn con những điều gì?
- Người cha đã căn dặn con:
+ Không được chế nhạo người hành khất.
+ Phải tôn trọng, giúp đỡ họ khi cần thiết.
+ Dạy con chó nhà mình không được cắn người hành khất.
+ Nếu không thể giúp đỡ họ thì cũng không nên hỏi quê hương của họ ở đâu.
+ Lòng tốt của ta sẽ được đền đáp xứng đáng.
. Chỉ ra biện pháp tu từ được sử dụng trong hai dòng thơ sau và nêu hiệu quả nghệ thuật của việc sử dụng biện pháp tu từ ấy:
Lòng tốt gửi vào thiên hạ biết đâu nuôi bố sau này?
- Biện pháp tu từ được sử dụng trong hai dòng thơ là ẩn dụ.
- Tác dụng: Nhấn mạnh giá trị của lòng tốt, lòng tốt luôn được mọi người ghi nhớ và báo đáp lại.

câu 4: . Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm
. Biện pháp tu từ: Điệp ngữ cách quãng: "Con"
Tác dụng: Nhấn mạnh đối tượng mà người cha đang nhắc tới đó là đứa con của mình. Đồng thời thể hiện tình yêu thương, sự quan tâm, lo lắng của người cha dành cho con.
. Nội dung chính của đoạn trích trên: Lời dặn dò của người cha với con trai khi gặp những người hành khất. Đó là hãy tôn trọng, giúp đỡ họ chứ đừng chế giễu, coi thường họ.
. Em đồng ý với quan niệm sống của tác giả vì: Trong cuộc sống sẽ luôn tồn tại nhiều hoàn cảnh khác nhau, mỗi chúng ta cần phải biết sẻ chia, đùm bọc lẫn nhau để cùng vượt qua khó khăn, thử thách.

câu 5: . Phương thức biểu đạt chính của văn bản: Biểu cảm.
. Nội dung chính của đoạn trích: Lời khuyên của người cha dành cho con khi gặp những người hành khất.
. Biện pháp tu từ: Điệp cấu trúc "Con không...", liệt kê "hành khất" "tội trời" "nhân gian".
Tác dụng: Nhấn mạnh thái độ cần có của con đối với những người hành khất; thể hiện sự quan tâm, lo lắng của người cha đối với con.
. Thông điệp ý nghĩa nhất đối với em: Con người cần có tấm lòng nhân ái, biết sẻ chia, giúp đỡ những người bất hạnh hơn mình.
Vì: Cuộc đời mỗi con người đều có lúc khó khăn, hoạn nạn. Những người hành khất trong bài thơ là những người bất hạnh, kém may mắn hơn chúng ta. Họ cần được xã hội quan tâm, giúp đỡ để vượt lên hoàn cảnh. Mỗi người hãy biết đồng cảm, sẻ chia, giúp đỡ những người bất hạnh bằng những việc làm thiết thực như: quyên góp tiền, quần áo,...


phần:
câu 1: Tình phụ tử thiêng liêng cao cả là đề tài muôn thuở được các nhà thơ khai thác. Mỗi nhà thơ đều có cách thể hiện riêng biệt, mang đậm dấu ấn cá nhân. Trong số đó, bài thơ "Dặn con" của Trần Nhuận Minh gây ấn tượng đặc biệt sâu đậm bởi sự nhẹ nhàng, sâu lắng, thấm thía. Bài thơ đi vào lòng người đọc một thứ tình cảm ấm áp, gần gũi, chân thành. Qua bài thơ, chúng ta cảm nhận được tình thương người, thương đời sâu sắc của nhà thơ.
Bài thơ bắt đầu bằng tiếng thơ hồn nhiên, gợi lên hình ảnh một gia đình ấm cúng, hạnh phúc. Người cha đang trò chuyện, dặn dò đứa con ngoan của mình:
Chẳng ai muốn làm hành khất
Tội trời đày ở nhân gian
Con không được cười giễu họ
Dù họ hôi hám úa tàn
“Đời người ai cũng trải qua giai đoạn trẻ tuổi rồi đến già già. Con thì càng lớn lên, những người già lại càng già thêm. Họ có thể hôm nay còn khỏe mạnh, nhưng ngày mai có thể trở nên đau yếu, nghèo khổ. Khi đó, con sẽ đối xử với họ như thế nào?”. Đó là những lời dặn dò đầy tình thương, trách nhiệm của người cha dành cho con. Cha mong con sống phải biết yêu thương, chia sẻ với những người có số phận bất hạnh trong xã hội.
Nhà thơ đã sử dụng từ ngữ rất tinh tế để miêu tả hoàn cảnh của những người hành khất: tội nghiệp, hôi hám, úa tàn… Những hình ảnh đó khiến người đọc không khỏi xót xa, thương cảm. Tác giả đã đặt những mảnh đời bất hạnh ấy vào bối cảnh xã hội hiện đại để con cái thấu hiểu rằng dù xã hội phát triển đến đâu, cuộc sống có sung túc ra sao thì vẫn luôn có những số phận thiệt thòi, bất hạnh. Đây chính là sự thật hiển nhiên mà mỗi người đều phải thừa nhận.
Người cha tiếp tục dặn dò con:
“Con không bao giờ được hỏi
Quê hương họ ở nơi nào
Nếu hỏi quê hương họ ở đâu
Sẽ xấu hổ ngùng ngào… ”
Những người hành khất đôi khi không muốn nhắc đến quê hương của mình bởi nhiều lý do. Có thể họ đã từng có một quá khứ vàng son nhưng không muốn nhắc lại. Cũng có thể, họ xấu hổ, tự ti với quê hương của mình… Vì vậy, người con đừng bao giờ hỏi họ về quê hương bởi điều đó sẽ khiến họ cảm thấy khó chịu, tổn thương.
Từ lời dặn dò của người cha, chúng ta cảm nhận được nỗi lòng thương xót của nhà thơ trước những mảnh đời bất hạnh. Nhà thơ muốn con mình phải biết cảm thông, chia sẻ với những người có số phận kém may mắn. Điều này thể hiện phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam, đó là truyền thống “lá lành đùm lá rách”.
Cuối cùng, người cha dặn con phải biết giúp đỡ người hành khất:
“Con hãy nhìn vào mắt họ
Đi qua đường, con ơi!
Trên đường đời thường có lắm người hành khất
Sống bằng tay, xin miếng ăn
Mắt mờ, chân yếu, giọng nói không rõ ràng
Nhưng trong ngực vẫn còn một trái tim
Còn biết xấu hổ khi giơ nón xin tiền
Quê hương họ ở nơi nào?”
Lời dặn dò cuối cùng của người cha vô cùng thiết tha, xúc động. Ông không chỉ dặn con mà còn dặn chính mình phải biết giúp đỡ người hành khất. Việc giúp đỡ người hành khất không chỉ là trách nhiệm mà còn là lương tâm của mỗi người. Chúng ta cần phải biết yêu thương, chia sẻ với những người có hoàn cảnh khó khăn.
Bài thơ “Dặn con” của Trần Nhuận Minh là một bài thơ hay và ý nghĩa. Bài thơ đã gợi lên trong lòng người đọc nhiều suy ngẫm về cách ứng xử của con người trong cuộc sống. Chúng ta cần phải biết yêu thương, chia sẻ với những người có hoàn cảnh khó khăn, bất hạnh.
Về nghệ thuật, bài thơ sử dụng ngôn ngữ giản dị, mộc mạc nhưng giàu hình ảnh, ý nghĩa. Cách diễn đạt của tác giả rất chân thành, mộc mạc nhưng đầy sức thuyết phục. Bài thơ đã tạo nên một hiệu quả thẩm mỹ cao, khiến người đọc cảm động và suy ngẫm.

câu 2: Trong xã hội hiện đại ngày nay, bên cạnh những kiến thức sách vở được học trên ghế nhà trường, thì kỹ năng sống cũng góp phần vô cùng quan trọng đối với tất cả chúng ta. Đặc biệt là đối với giới trẻ, những chủ nhân tương lai của đất nước.

Vậy kỹ năng sống là gì? Tại sao nó lại quan trọng đến vậy? Theo tôi, kỹ năng sống là những kỹ năng giúp con người giải quyết những vấn đề một cách hiệu quả, đó có thể là những kỹ năng xã hội và tâm lý, bao gồm kỹ năng giao tiếp, kỹ năng thuyết phục, kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng sinh tồn... Đó còn là những kỹ năng mỗi cá nhân tự xác định được giá trị của bản thân, có ý thức về bản thân mình, biết mình muốn gì, mình phải làm gì, sống thế nào cho thật ý nghĩa. Có thể nói, kỹ năng sống là hành trang không thể thiếu đối với bất kỳ ai, muốn thành công trong cuộc sống.

Trong cuộc sống hiện đại, đòi hỏi mỗi người phải luôn luôn linh hoạt ứng biến với những tình huống xảy ra. Vì vậy, nếu không có những kỹ năng sống cơ bản, chúng ta sẽ bị động và khó lòng có thể vượt qua được những khó khăn trở ngại trong cuộc sống. Chẳng hạn khi bị lạc ở một nơi xa lạ, bạn sẽ phải tự mình tìm đường trở về, hay khi bị mất tiền, bạn sẽ phải nhanh chóng nhớ lại mình đã để quên ở đâu, hoặc khi bị người khác hiểu nhầm, bạn phải nhanh chóng giải thích, tranh cãi để tìm ra sự thật... Đó đều là những tình huống mà chúng ta có thể gặp phải bất cứ lúc nào. Nếu chúng ta có kỹ năng sống, chúng ta sẽ dễ dàng xử lý được những tình huống đó, còn nếu không, chắc chắn chúng ta sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Hơn nữa, trong xu hướng hội nhập hiện nay, một nền kinh tế phát triển cần những người lao động có kỹ năng sống, có khả năng tự tin giao tiếp, đàm phán... để từ đó mang lại lợi ích cho tổ chức, đơn vị mình. Vì vậy, những người không có kỹ năng sống sẽ khó tìm kiếm được công việc mà mình yêu thích, hoặc nếu có tìm kiếm được công việc cho mình thì chắc chắn thu nhập sẽ không cao, hoặc nếu có thu nhập cao thì chất lượng công việc cũng sẽ không được đảm bảo.

Một trong những kỹ năng sống cơ bản nhất nhưng cũng vô cùng quan trọng đó là kỹ năng sinh tồn. Đây là kỹ năng giúp chúng ta có thể thoát khỏi những hiểm nguy, khó khăn trong cuộc sống, tự bản thân giải quyết những tình huống xấu có thể xảy ra như thiên tai, bão lũ... Hoặc đó cũng có thể là những kỹ năng nấu ăn, may vá... giúp chúng ta có thể tự mình làm được những công việc tưởng chừng như rất khó khăn với mình nhưng thực chất lại vô cùng đơn giản.

Bên cạnh đó, kỹ năng sống còn giúp chúng ta có thêm niềm tin, nghị lực để vượt qua những khó khăn, thử thách trong cuộc sống. Chắc hẳn các bạn đều biết đến Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại của chúng ta. Người có khả năng nói tiếng Anh rất giỏi. Trước cách mạng tháng Tám, Người đã tự mình tìm tòi, nghiên cứu và cuối cùng đã thành thạo được 7 thứ tiếng trên thế giới bao gồm: Pháp, Anh, Trung Quốc, Ý, Đức, Nga. Không dừng lại ở đó, trong suốt quá trình bôn ba khắp năm châu bốn biển để tìm đường cứu nước, Người còn học thêm được nhiều ngôn ngữ khác nữa. Quả thật, Bác là một tấm gương sáng ngàn đời cho con cháu học tập và noi theo. Bên cạnh đó, nhờ có kỹ năng sống, Bác đã vượt qua được những khó khăn, thử thách trong hoàn cảnh lưu lạc nơi đất khách quê người và cuối cùng đã tìm ra con đường giải phóng dân tộc.

Thật vậy, kỹ năng sống có vai trò vô cùng quan trọng đối với tất cả mọi người, đặc biệt là đối với giới trẻ. Chính vì vậy, chúng ta cần phải nhận thức rõ ràng được tầm quan trọng của kỹ năng sống. Chúng ta cần tích lũy kinh nghiệm từ thực tế cuộc sống, từ sách vở... để có được những kỹ năng cơ bản nhất. Đồng thời, chúng ta cũng nên tham gia vào các chương trình, các trò chơi trải nghiệm ngoài trời để có thể rèn luyện được kỹ năng sống cho bản thân mình. Tuy nhiên, chúng ta cũng cần tránh mắc phải những sai lầm, dẫn đến những hậu quả đáng tiếc.

Hiện nay, bên cạnh những bạn trẻ có ý thức rất tốt về kỹ năng sống thì vẫn còn một bộ phận giới trẻ chưa nhận thức hết được tầm quan trọng của kỹ năng sống. Họ thường chú trọng đến những môn văn hóa mà quên đi việc rèn luyện kỹ năng sống, dẫn đến khi bước vào cuộc sống họ cảm thấy bỡ ngỡ, không tự tin. Thậm chí họ còn bị đồng hóa, hòa tan vào cuộc sống mà không tạo ra được những giá trị tốt đẹ