Viết bài văn phân tích bài thơ Chạy Tây của Nguyễn Đình Chểu

Nguyễn Đình Chiểu là một ngôi sao sáng trong nền văn học Việt Nam. Ông đã để lại cho đời nhiều tác phẩm hay, đặc sắc, giàu ý nghĩa như: Truyện Lục Vân Tiên, Chạy Giặc,... Trong đó, tác phẩm khiến tôi ấn tượng nhất có lẽ là "Chạy Tây". Tác phẩm đã phản ánh sự tàn ác của thực dân Pháp khi đặt chân đến nước ta, khiến cho nhân dân ta phải chịu cảnh khốn cùng.

Bài thơ được viết sau khi triều đình Huế ký hiệp ước hòa bình với thực dân Pháp. Theo đó, quân đội Pháp sẽ vào Việt Nam để cùng triều đình trấn áp các cuộc khởi nghĩa, bảo vệ biên giới. Trước tình hình ấy, nhân dân ta vô cùng căm phẫn. Họ không cam lòng nhìn cảnh đất nước bị kẻ thù giày xéo. Bởi vậy, họ sẵn sàng đứng lên khởi nghĩa để giành lại độc lập cho dân tộc.

Hai câu thơ đầu tiên, nhà thơ đã miêu tả tiếng súng của giặc Pháp:

"Tan chợ vừa nghe tiếng súng Tây,
Một bàn cờ thế phút sa tay."

Tiếng súng vang lên đúng vào thời khắc tan chợ, con người đang tấp nập trở về nhà. Khi đó, ai nấy đều vô cùng lo lắng, sợ hãi. Chỉ một tiếng động lớn ấy thôi mà như thể đất trời cũng rung chuyển. Hình ảnh "một bàn cờ thế phút sa tay" thật độc đáo. Nó gợi lên thái độ bất ngờ, ngỡ ngàng trước sự tấn công bất ngờ của lũ giặc. Chúng đã lợi dụng thời cơ để mở rộng phạm vi chiếm đóng. Đồng thời, qua đó, Nguyễn Đình Chiểu cũng muốn nói lên sự tàn ác của quân địch. Chúng chỉ là những kẻ ích kỉ, nhỏ nhen, chỉ biết giành phần thắng về mình, bất chấp lương tâm, đạo lí. Tiếp đến, nhà thơ bày tỏ nỗi đau xót của bản thân trước thảm cảnh mà nhân dân phải chịu đựng:

Bỏ nhà lũ trẻ lơ xơ chạy,
Mất ổ bầy chim dáo dác bay.

Bằng biện pháp đảo ngữ, hai câu thơ trên đã khắc họa khung cảnh hết sức hỗn loạn, tang thương. Mọi người đều vội vã, gấp gáp bỏ nhà để chạy trốn sự tấn công của giặc. Tiếng trống, tiếng tù và inh ỏi. Người người, nhà nhà ôm theo đồ đạc, dắt díu nhau chạy khỏi nơi ở của mình. Trẻ em vì quá sợ hãi mà khóc mếu máo. Còn những chú chim cũng bị hoảng loạn mà bay mất ổ. Chẳng còn đâu đây sự yên bình, tĩnh lặng. Tất cả đã nhường chỗ cho tiếng reo hò man rợ của quân thù. Đọc đến đây, chắc hẳn chúng ta không thể khỏi xót xa.

Càng đau xót bao nhiêu, tác giả càng căm hận bọn giặc bấy nhiêu. Và rồi, ông đã cất lên lời kêu gọi chiến đấu:

Hỡi trang dẹp loạn rày đâu vắng,
Nỡ để dân đen mắc nạn này?

Ông gửi gắm niềm hi vọng vào "trang dẹp loạn" - những người anh hùng của thời đại, những người có khả năng cứu nước, giúp đời. Tuy chỉ mặc áo vải nhưng họ có lòng dũng cảm, gan dạ hơn người. Chắc chắn họ sẽ vui lòng xông pha trận mạc để đem lại bình yên cho nhân dân. Nghe tiếng súng to, họ chẳng hề e ngại mà nhanh chóng tập hợp binh sĩ, chiến đấu với kẻ thù. Như vậy, bằng lối viết ngắn gọn, hàm súc, Nguyễn Đình Chiểu đã mang đến cho người đọc những hình ảnh chân thực về tội ác dã man của giặc Pháp. Qua đó, ông cũng bộc lộ tấm lòng yêu nước nồng nàn, tha thiết của mình.

Như vậy, "Chạy Tây" là một tác phẩm thành công của Nguyễn Đình Chiểu. Tác phẩm đã góp phần làm sáng tỏ thêm kho tàng văn học yêu nước của dân tộc.