Tố Hữu là nhà thơ lớn của nền thơ hiện đại Việt Nam. Với bảy tập thơ lớn, thơ ông được xem là biên niên sử bằng thơ của cách mạng Việt Nam. Đối với Tố Hữu, con đường thơ ca cũng là con đường cách mạng. Thơ ông song hành với con đường cách mạng và phản ánh những chặng đường cách mạng quan trọng của dân tộc. Bài thơ Từ ấy đã ghi lại bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời hoạt động cách mạng của Tố Hữu, khi ông tìm thấy ánh sáng của lí tưởng cộng sản. Bài thơ được viết theo thể thất ngôn, gồm có ba khổ thơ mỗi khổ bốn câu. Đây là kiểu thơ thường gặp trong Thơ mới giai đoạn 1932-1945.
Tuy nhiên, đọc bài thơ này, người đọc không chỉ thấy giọng thơ mang nặng nỗi niềm hoài niệm mà còn bắt gặp ở đó giọng thơ sôi nổi, nhiệt huyết, đắm say của một thanh niên đang say mê lí tưởng, sẵn sàng cống hiến hết mình cho Tổ quốc.
Mở đầu bài thơ, tác giả đã diễn tả giây phút háo hức, mong chờ, hạnh phúc khi được đứng trong hàng ngũ của Đảng:
Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ Mặt trời chân lí chói qua tim
Hình ảnh ẩn dụ "bừng nắng hạ" và "chói qua tim" đã diễn tả thành công niềm vui sướng đang bùng lên dữ dội trong lòng nhà thơ khi giác ngộ lí tưởng cách mạng. Đó là ánh sáng của một lẽ sống lớn, của lí tưởng cao đẹp, của ước mơ, khát vọng mà trước đây anh chưa từng nghĩ đến. Trước khoảnh khắc ấy, tâm trạng của nhà thơ biến chuyển từ bóng tối ra ánh sáng. Sự xuất hiện của những hình ảnh "vườn hoa lá, rộn tiếng chim" là biểu tượng cho sự sống, cho sức sống mãnh liệt, vô tận của thiên nhiên. Và hiển nhiên, điều đó báo hiệu một tương lai tươi sáng, rộng mở và tràn trề hi vọng của đất nước.
Tiếp nối mạch cảm xúc vui mừng, phấn khởi, nhà thơ thể hiện sự thay đổi lớn lao trong tâm hồn:
Hồn tôi là một vườn hoa lá Rất đậm hương và rộn tiếng chim
Với hình thức so sánh hết sức đặc sắc, nhà thơ đã khẳng định sự thay đổi lớn lao trong tâm hồn mình. Giờ đây, tâm hồn của nhà thơ tưng bừng sức sống, tràn ngập màu xanh tươi của "vườn hoa lá"; lan toả vị thơm ngọt, mát dịu của "trái ngọt bốn mùa"; rộn ràng với âm thanh "rất đậm hương và rộn tiếng chim". Những hình ảnh đó cũng tượng trưng cho vẻ đẹp thanh khiết, sức sống mãnh liệt của làng quê Việt Nam. Đồng thời, nó cũng tượng trưng cho vẻ đẹp thanh khiết, sức sống mãnh liệt của lí tưởng cách mạng.
Và rồi, từ đây, người chiến sĩ trẻ tuổi nguyện sẽ đem sức lực, trí tuệ của mình để cống hiến cho cuộc đời, cho đất nước:
Tôi buộc lòng tôi với mọi người Để tình trang trải với muôn nơi Để hồn tôi với bao hồn khổ Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời
Nhà thơ chủ động sử dụng từ ngữ như "buộc", "trang trải", "gần gũi" để thể hiện tinh thần tự nguyện, quyết tâm gắn bó với mọi người, sống chan hòa với cộng đồng. Từ đó, tạo nên mối dây liên hệ chặt chẽ giữa con người với con người, khiến cho tình cảm giai cấp ngày càng sâu sắc hơn. Và ở đây, ta có thể nhận ra rằng, nhà thơ muốn gửi gắm thái độ sống trách nhiệm, tha thiết tình yêu thương đồng loại vào từng câu chữ.
Bốn câu thơ cuối khép lại bài thơ, nhưng vẫn tiếp tục vang vọng trong lòng người đọc tinh thần trách nhiệm, tình yêu thương đồng loại, khối đời ấy:
Tôi đã là con của vạn nhà Là em của vạn kiếp phôi pha Là anh của vạn đầu em nhỏ Không áo cơm cù bất cù bơ
Các hình ảnh "con của vạn nhà", "em của vạn kiếp phôi pha", "anh của vạn đầu em nhỏ" đều là hình ảnh ẩn dụ cho mối quan hệ ruột thịt, khăng khít, gắn bó giữa nhà thơ với nhân dân. Từ đó, thể hiện rõ nét tinh thần đoàn kết, sự gắn bó bền chặt giữa một cá nhân với cả cộng đồng rộng lớn.
Như vậy, bài thơ "Từ ấy" đã thể hiện rõ nét niềm vui sướng, say mê của một thanh niên khi được giác ngộ lí tưởng cách mạng. Đồng thời, qua đó cũng thể hiện ý thức của người chiến sĩ tự nguyện dấn thân vào cuộc đấu tranh chung của nhân dân, với mục đích đem lại hòa bình, độc lập cho dân tộc.