câu 1: Đáp án
Phần I. ĐỌC HIỂU
(0.5đ)
Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản.
Phương pháp:
Đọc kĩ văn bản
Xác định phương thức biểu đạt chính
Lời giải chi tiết:
Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm
(0.5đ)
Chỉ ra biện pháp tu từ được sử dụng trong câu thơ sau:
Con đừng ăn không nói có nhẫn tâm, gắp lửa bỏ tay người.
Phương pháp:
Đọc kĩ văn bản
Vận dụng kiến thức về biện pháp tu từ
Lời giải chi tiết:
Biện pháp tu từ: ẩn dụ
+ "ăn không nói có": bịa đặt, vu khống, dựng chuyện
+ "gắp lửa bỏ tay người": gây họa cho người khác nhưng đổ lỗi cho người khác
(1.0đ)
Nêu tác dụng của phép ẩn dụ trên.
Phương pháp:
Đọc kĩ văn bản
Vận dụng kiến thức về biện pháp tu từ
Lời giải chi tiết:
Tác dụng:
- Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt
- Nhấn mạnh những việc làm sai trái mà con không nên làm
(1.0đ)
Em có đồng ý với quan niệm sống của tác giả trong khổ cuối không? Vì sao?
"kẻ ăn mày trú hiên nhà con đừng xua đuổi đi tìm trong tâm kẻ tà, kẻ ác và con điều này mẹ nhắc yêu người - mới được người yêu."
Phương pháp:
Đọc kĩ văn bản
Trình bày suy nghĩ của bản thân
Lời giải chi tiết:
Đồng tình vì:
- Con phải biết thương yêu mọi người, giúp đỡ khi họ khó khăn hoạn nạn
- Không được thờ ơ trước nỗi đau của người khác
câu 2: Phép điệp ngữ "con" được sử dụng trong bài thơ.
câu 3: . Phương thức biểu đạt chính là nghị luận.
. Theo tác giả, những điều mà "con" phải nhớ khi lớn lên là: Con đừng tham nhặt tiền rơi; Con đừng ăn không nói có; Con đừng nhẫn tâm, gắp lửa bỏ tay người; Con đừng bình thản trước điều ngang trái; Con đừng quên rằng cuộc sống luôn có bão giông.
. Hiệu quả của việc sử dụng hình thức lời dặn trong đoạn trích: Lời dặn dò vừa như lời khuyên răn, vừa như lời nhắn nhủ chân thành giúp ta biết cách ứng xử đúng đắn trong cuộc sống.
. Em đồng tình với quan niệm của tác giả vì: Khi chúng ta làm sai thì bản thân cảm thấy day dứt lương tâm, khiến cho mối quan hệ giữa người với người trở nên xấu hơn.
câu 4: : Phương thức biểu đạt chính của văn bản là nghị luận.
: Những lời mẹ dặn con trong hai khổ đầu bài thơ:
- Con đừng tham nhặt tiền rơi.
- Đừng ăn không nói có nhẫn tâm, gắp lửa bỏ tay người.
- Người đau, con chớ vui cười vô tâm khoe mình sung sướng.
- Gặp điều ngang tai mắt chướng, con đừng bình thản đi qua.
: Biện pháp tu từ liệt kê: "Con đừng tham nhặt tiền rơi", "Đừng ăn không nói có nhẫn tâm, gắp lửa bỏ tay người.", "Người đau, con chớ vui cười vô tâm khoe mình sung sướng."
Tác dụng: Nhấn mạnh những việc mà con không nên làm để trở thành người tốt.
: Nội dung chính của văn bản: Lời khuyên của người mẹ dành cho con về cách sống đúng đắn, biết yêu thương, giúp đỡ mọi người.
câu 5: I. ĐỌC HIỂU
. Phương thức biểu đạt chính của văn bản là nghị luận.
. Theo tác giả, những cái "bẫy" mà chúng ta dễ sa vào khi làm việc thiện là gì?
Những cái "bẫy" mà chúng ta dễ sa vào khi làm việc thiện là:
+ Tham nhặt tiền rơi
+ Nhẫn tâm, gắp lửa bỏ tay người
+ Vô tâm trước nỗi đau của đồng loại
. Chỉ ra biện pháp tu từ được sử dụng ở câu thơ sau và nêu hiệu quả nghệ thuật của nó:
Con đừng ăn không nói có
Nhẫn tâm, gắp lửa bỏ tay người.
Biện pháp tu từ được sử dụng trong câu thơ trên là ẩn dụ.
Tác dụng:
+ Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt
+ Nhấn mạnh những hành động xấu xa, độc ác của con người đối với nhau.
. Anh/Chị có đồng ý với quan niệm: "Yêu người - mới được người yêu"? Vì sao?
Học sinh đưa ra quan điểm cá nhân và lý giải hợp lí. Có thể theo hướng sau:
- Đồng tình vì: Yêu thương mọi người thì cũng nhận lại được tình yêu thương của họ dành cho mình. Tình yêu thương giúp gắn kết giữa người với người để tạo nên một xã hội tốt đẹp hơn.
- Không đồng tình vì: Trong cuộc sống vẫn còn nhiều người ích kỉ, nhỏ nhen, lạnh lùng vô cảm, không biết yêu thương mọi người,...
II. VIẾT
*Luận bàn về vấn đề: Tình người trong cuộc sống hiện đại
a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận xã hội
Thí sinh có thể trình bày theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng phân hợp, móc xích hoặc song hành.
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận về một tư tưởng đạo lí: Tình người trong cuộc sống hiện đại.
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; vận dụng linh hoạt, phối hợp nhuần nhuyễn các thao tác lập luận; các phương thức biểu đạt; các phép tu từ; các thao tác tu từ; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; rút ra bài học nhận thức và hành động. Cụ thể:
*Giới thiệu vấn đề nghị luận: Tình người trong cuộc sống hiện đại.
*Giải thích khái niệm:
Tình người: Là mối quan hệ giữa người với người dựa trên tình cảm chân thành, lòng yêu thương, thấu hiểu sâu sắc.
Cuộc sống hiện đại: Cuộc sống phát triển nhanh chóng, khoa học kĩ thuật tiên tiến, công nghệ thông tin bùng nổ,...
=> Ý nghĩa cả câu: Mối quan hệ giữa người với người trong thời buổi hiện nay.
*Bàn luận:
- Biểu hiện của tình người trong cuộc sống hiện đại:
+ Quan tâm, chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau bằng những hành động cụ thể như: thăm hỏi khi ốm đau, giúp đỡ lúc khó khăn, hoạn nạn,...
+ Sống chan hòa, yêu thương, sẵn sàng tha thứ, bao dung cho lỗi lầm của người khác.
+ Biết lắng nghe, tôn trọng người khác.
+ Lên án những hành vi thiếu tình người như: thờ ơ, vô cảm, ích kỉ, hẹp hòi,...
- Vai trò của tình người trong cuộc sống hiện đại:
+ Giúp con người vượt qua khó khăn, thử thách.
+ Tạo nên một xã hội ấm áp, hạnh phúc, văn minh.
+ Góp phần xây dựng đất nước giàu mạnh, phồn vinh.
- Mở rộng:
+ Tuy nhiên, trong cuộc sống hiện đại vẫn còn tồn tại những người sống ích kỉ, vô cảm, thiếu tình người. Những người này đáng bị phê phán và lên án.
+ Để xây dựng một xã hội tốt đẹp, mỗi người cần nâng cao ý thức trách nhiệm, tích cực tham gia các hoạt động cộng đồng, giúp đỡ người khác,...
*Bài học nhận thức và hành động:
- Nhận thức:
+ Cần nhận thức rõ vai trò của tình người trong cuộc sống.
+ Phải luôn giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
- Hành động:
+ Tích cực tham gia các hoạt động cộng đồng, giúp đỡ người khác.
+ Sống chan hòa, yêu thương, đùm bọc lẫn nhau.
+ Lên án những hành vi thiếu tình người.
d. Sáng tạo
Có cách nhìn riêng, suy nghĩ mới mẻ, phù hợp với vấn đề nghị luận. Diễn đạt sáng tạo, hấp dẫn.
e. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu.
Lưu ý: Giám khảo vận dụng linh hoạt bảng kiểm để đánh giá bài thi.
câu 1: . Phương thức biểu đạt chính là nghị luận.
. Theo tác giả, "bẫy lừa" mà chúng ta dễ mắc phải khi nhặt tiền rơi là gì?
- Bẫy lừa mà chúng ta dễ mắc phải khi nhặt tiền rơi là: Nhặt được của rơi nhưng lại không chịu trả lại cho người đánh mất.
. Chỉ ra biện pháp tu từ được sử dụng trong câu thơ: Con đừng ăn không nói có nhẫn tâm, gắp lửa bỏ tay người.
Biện pháp tu từ: Nói quá.
Tác dụng: Nhấn mạnh sự nghiêm khắc răn dạy của cha mẹ đối với con cái. Cha mẹ muốn khuyên nhủ con rằng làm người thì không nên nói dối, không nên ăn không nói có, không được gắp lửa bỏ tay người.
. Anh chị có đồng ý với quan niệm: Kẻ ăn mày trú hiên nhà con đừng xua đuổi đi không? Vì sao?
- Đồng ý với quan điểm trên vì: Khi thấy người ăn xin đến trước cửa nhà, nhiều người thường tỏ thái độ khó chịu, xua đuổi họ đi. Tuy nhiên, hành động này thể hiện sự thiếu tôn trọng, thậm chí là coi thường người khác. Thay vào đó, chúng ta nên giúp đỡ, chia sẻ với những người có hoàn cảnh khó khăn hơn mình. Đó là cách để lan tỏa yêu thương, tạo nên một xã hội tốt đẹp hơn.
. Em rút ra bài học gì cho bản thân từ đoạn trích trên?
Bài học rút ra: Chúng ta cần phải biết trân trọng những giá trị tinh thần, đặc biệt là gia đình. Gia đình là nơi nuôi dưỡng, che chở và yêu thương chúng ta. Hãy luôn dành thời gian bên gia đình, lắng nghe và thấu hiểu những người thân yêu của mình.
câu 2: . Phương thức biểu đạt chính của văn bản là nghị luận.
. Theo tác giả, hạnh phúc thay cho những người có ước mơ và sẵn sàng trả giá để biến ước mơ thành hiện thực.
. Tác dụng của biện pháp tu từ liệt kê: nhấn mạnh vào sự hi sinh mà mỗi người phải đánh đổi khi theo đuổi ước mơ.
. Thông điệp ý nghĩa nhất đối với em là thông điệp: Hãy luôn nỗ lực hết sức mình vì đam mê, hoài bão của bản thân. Bởi lẽ cuộc sống vốn ngắn ngủi, nếu ta cứ mãi chần chừ thì rất khó để chạm đến mục tiêu cuối cùng.
II. LÀM VĂN
Trong cuộc sống, chúng ta thường nghe thấy nhiều câu hỏi như: Tôi nên làm gì với cuộc đời mình?, Tôi nên chọn công việc nào?.v..v.. Những câu hỏi ấy xuất hiện bởi vì đa phần chúng ta đều mang trong mình khát vọng xây dựng một tương lai xán lạn, hoặc đơn giản hơn là một cuộc sống thoải mái, sung túc. Để đạt được điều đó, việc đầu tiên ta cần làm là xác định rõ ước mơ của bản thân. Ước mơ chính là những khao khát, ý muốn mà mỗi chúng ta mong muốn đạt được. Thật vậy, ước mơ đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống của con người. Nó chính là ngọn đuốc soi sáng trong tim mỗi người, dẫn đường ta đi và vượt qua mọi chông gai, thử thách. Khi có ước mơ, con người sẽ có động lực để học tập, rèn luyện, trau dồi kiến thức và kĩ năng cần thiết để thực hiện ước mơ ấy. Đồng thời, nó cũng giúp ta tránh xa khỏi lối sống buông thả, bê tha, lười nhác. Không chỉ vậy, ước mơ còn khiến ta trở nên lạc quan, yêu đời hơn, từ đó lan tỏa những năng lượng tích cực ra xã hội. Một ví dụ điển hình cho những con người biết vươn lên để thực hiện ước mơ là Thomas Edison - một nhà bác học nổi tiếng với rất nhiều phát minh vĩ đại. Thời trẻ, ông từng thất bại nhiều lần trong việc sản xuất bóng đèn nhưng nhờ sự kiên trì, cuối cùng, ông đã thành công. Vậy nên, hãy cố gắng theo đuổi ước mơ của mình đến cùng, dù kết quả có như thế nào đi chăng nữa, bạn vẫn xứng đáng nhận được sự tán dương vì đã dũng cảm chiến đấu hết mình. Tuy nhiên, trong cuộc sống vẫn còn tồn tại những con người sống không có ước mơ, lí tưởng. Họ cảm thấy hài lòng, thỏa mãn với cuộc sống hiện tại, không muốn phấn đấu để tiến bộ hơn nữa. Những người như vậy thật đáng chê trách.
Tóm lại, ước mơ có vai trò vô cùng to lớn đối với cuộc sống của mỗi con người. Vì vậy, ngay bây giờ, hãy suy nghĩ thật kĩ về ước mơ của bản thân và bắt đầu quá trình chinh phục giấc mơ ấy.