Trong xã hội ngày càng phát triển như hiện nay thì việc học tập càng được quan tâm và trở thành nhiệm vụ hàng đầu của mỗi cá nhân. Đặc biệt là đối với thế hệ trẻ, thanh niên, học sinh bởi họ là những chủ nhân tương lai của đất nước, góp phần xây dựng xã hội văn minh, giàu đẹp. Tuy nhiên, bên cạnh những bạn trẻ chăm chỉ, cần cù, luôn cố gắng trau dồi, tích lũy tri thức để hoàn thiện bản thân thì thế hệ trẻ ngày nay một bộ phận lớn đang có lối học rất nguy hại, đó là học tủ, học vẹt. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu và phân tích tình trạng này để thấy rõ hơn về những hậu quả xấu mà nó gây ra đối với nền giáo dục nói riêng và xã hội nói chung.
Học tủ là cách học ôn tập một phần kiến thức nào đó, chỉ tập trung vào những phần kiến thức mình thích hoặc những phần kiến thức dễ để mong đạt được kết quả cao trong khi học tập hay làm bài kiểm tra. Cách học này mang tính may rủi rất cao và có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, nhất là khi các bạn chỉ dựa vào vận may mà không có sự chuẩn bị kiến thức cần thiết. Học vẹt là học mà không hiểu bài, không nắm rõ kiến thức của bài mà chỉ cố học thuộc lòng từng câu chữ một cách máy móc. Đây là cách học chắc chắn không mang lại kết quả cao trong học tập bởi khi chúng ta không hiểu gì về bài mà cứ cố học thuộc thì chỉ khiến cho kiến thức bị rối loạn, khi gặp những câu hỏi nằm ngoài dự đoán, nằm ngoài phạm vi "tủ" của mình thì chúng ta sẽ không thể ứng biến được và trở nên lúng túng vì quá phụ thuộc vào những gì mình đã ôn tập trước đó.
Mặc dù cách học này đem lại hiệu quả tức thời nhưng về lâu dài thì nó sẽ gây ảnh hưởng rất lớn đến quá trình học tập và lao động sản xuất của chúng ta sau này. Việc học tủ, học vẹt sẽ làm cho chúng ta không nắm vững kiến thức căn bản và không biết áp dụng những kiến thức đó vào thực tiễn cuộc sống. Bên cạnh đó, cách học này còn gây lãng phí thời gian, công sức vì nó không thể giúp chúng ta tăng cường khả năng tiếp thu và xử lí kiến thức. Thậm chí, học tủ, học vẹt còn khiến chúng ta lệ thuộc vào những tài liệu mẫu, làm mất phong cách và tư duy riêng của bản thân mình.
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng học tủ, học vẹt của thế hệ trẻ hiện nay. Trước hết là do phương pháp giảng dạy của giáo viên chưa tạo ra được hứng thú cho học sinh, vẫn thiên về lý thuyết suông, thiếu tính thực hành, vận dụng thực tiễn. Bên cạnh đó thì một số bậc phụ huynh vẫn ép buộc con cái học tập theo lối mòn cũ, chỉ chú trọng vào thành tích mà không quan tâm đến nhu cầu và ước muốn của con em mình. Một nguyên nhân nữa cũng tác động không nhỏ đến tâm lý học tập của học sinh là do áp lực từ phía nhà trường, xã hội. Họ chỉ quan tâm đến kết quả thi cử mà không cần biết học sinh đã học như thế nào, đạt được những gì sau kì thi đó. Tất cả những yếu tố trên dồn ép học sinh vào khuôn khổ cứng nhắc, khiến cho họ cảm thấy chán nản, mệt mỏi và hình thành thói quen học tủ, học vẹt để đối phó với mọi thứ.
Để khắc phục tình trạng này thì cần có sự phối hợp, chung tay của tất cả mọi người, mỗi người một hành động nhỏ nhưng tạo nên ý nghĩa lớn, góp phần thúc đẩy nền giáo dục phát triển theo chiều hướng tích cực hơn. Giáo viên cần thay đổi phương pháp giảng dạy, tạo ra môi trường học tập thoải mái, sáng tạo để học sinh ham thích khám phá, tìm tòi tri thức. Gia đình và nhà trường cần quan tâm đến tâm tư, suy nghĩ của con em mình để từ đó có biện pháp hỗ trợ kịp thời khi chúng gặp khó khăn trong quá trình học tập. Bản thân mỗi học sinh cần rèn luyện tinh thần tự giác trong học tập, xây dựng cho mình thói quen tốt và chủ động trong mọi tình huống có thể xảy ra. Có như vậy thì chúng ta mới vượt qua được thói quen học tủ, học vẹt vốn đã ăn sâu vào tiềm thức bấy lâu nay.
Việc học tập là suốt đời và không ngừng nghỉ. Vì thế, chúng ta hãy xác định cho mình một mục tiêu, phương pháp học tập đúng đắn để mang lại hiệu quả cao nhất. Điều quan trọng là mỗi học sinh cần có tinh thần tự giác, chủ động trong việc học tập để đạt được những thành tích cao nhất và vươn tới ước mơ của mình.